– Učestalost pušenja odraslog stanovništva u Republici Srpskoj, prema posljednjem istraživanju iz 2010. godine, je 31 odsto, i za 3,7 odsto je manja u odnosu na 2002. godinu, podaci su Instituta za javno zdravstvo Republike Srpske.
Viši stručni saradnik za javno zdravstvo u Ministarstvu zdravlja i socijalne zaštite Republike Srpske Alen Šeranić rekao je da je u borbi protiv pušenja potreban intersektorski pristup više ministarstava, ali i pravosuđa.
On je podsjetio da su u Republici Srpskoj 2004. godine usvojeni zakoni koji se odnose na zabranu pušenja na javnim mjestima, zabranu prodaje duvanskih proizvoda licima mlađim od 18 godina i zabranu reklamiranja i sponzorisanja duvana i duvanskih proizvoda, čija je primjena imala dobar efekat na smanjenje prevalencije broja pušača.
“Pratimo rad inspekcija kada je riječ o provođenju zakona, ali da bismo im pomogli treba da napravimo naredni korak u smislu pripreme zakonskih odredbi koje bi bile provodljivije”, rekao je Šeranić.
On je dodao da Ministarstvo u skladu sa aktivnostima projekta “Smanjenje faktora rizika za zadravlje u BiH” planira da analizira efekte navedenih zakona i da na osnovu toga, u skladu sa najnovijom direktivom EU u ovoj oblasti iz 2014. godine, izradi tekst zakona koji bi borbu protiv pušenja unaprijedio.
“Da bi taj zakon ili zakoni sutra bio provodiv, napravićemo pregled strateških dokumenata, čime ćemo dobiti i prijedlog jednog planskog dokumenta”, rekao je Šeranić.
Nacionalni koordinator za kontrolu duvana pri Ministarstvu zdravlja i socijalne zaštite Srpske Darko Marković rekao je da 80 odsto svih pušača počinje da puši prije 17. godine života, zbog čega najvažniji zadatak predstavlja sprečavanje mladih da počnu da konzumiraju ove proizvode.
“Sagorijevanjem duvana, stvara se 4.000 štetnih sastojaka, od kojih su 45 izrazito kancerogeni, a u ljudskom organizmu ne postoji nijedan sistem koji nije napadnut štetnim posljedicama pušenja. Dokazano je da su tumori gornjeg respiratornog sistema u preko 80 odsto slučajeva uzrokovani pušenjem”, upozorio je Marković.
On je dodao da je, prema rezultatima istraživanja među školskom djecom starosti od 13 do 15 godina, koje su Ministarstvo i Institut za javno zdravstvo završili krajem januara, učestalost pušenja u ovoj populaciji 7,9 odsto.
“Imamo smanjenje učešća muškaraca, ali postoji trend povećanja učešća djevojčica, što je prisutno u cijelom svijetu”, rekao je Marković.
Nacionalni koordinator za prevenciju kardiovaskularnih bolesti pri Ministarstvu zdravlja i socijalne zaštite Duško Vulić rekao je da godišnje od posljedica pušenja u svijetu umre 4,9 miliona ljudi, dok je među oboljelima od kardiovaskularnih bolesti kod nas faktor rizika od pušenja 40 odsto.
“Praćenjem oboljelih od koronarnih bolesti, gdje se analizira njihovo stanje nakon preležanog infarkta miokarda, utvrdili smo da svega osam odsto pacijenata ostanu pušači, što je značajno dobar procenat”, rekao je Vulić.
On je dodao da će se implementacijom projekta Svjetske banke “Smanjenje faktora rizika za zdravlje” koji finansira Švajcarska agencija za razvoj poboljšati postojeći zakoni koji regulišu oblast borbe protiv pušenja, a posebno promocija zdravlja i zdravstveno prosvjećivanje mladih.
“Ovaj projekat doprinijeće ne samo da imamo zakone, već i da se napravi jedan operativni plan ne samo za pušenje kao faktor rizika, već i za druge faktore koji dovode do hroničnih nezaraznih bolesti”, rekao je Vulić.
Predstavnik Instituta za javno zdravstvo Republike Srpske Stela Stoisavljević rekla je da će se u naredne dvije godine intenzivirati aktivnosti ove institucije u borbi protiv pušenja.
Ona je za jun i jul najavila terenski dio istraživanja faktora rizika za masovne nezarazne bolesti u 1.500 domaćinstava u Banjaluci, Doboju i Trebinju, koje će se ove godine odnositi na pušenje, upotrebu alkohola, pravilnu ishranu i fizičku aktivnost.
“Istraživanje će biti fokusirano na dobijanje informacija o upotrebi duvana i duvanskih proizvoda, izloženosti duvanskom dimu, ali i informacija od stanovništva o mjerama koje mogu pomoći da se prevalenca smanji”, rekla je Stoisavljevićeva.
Prema njenim riječima, potrebno je konstantno dobijati svježe informacije o učestalosti upotrebe duvana i duvanskih proizvoda, izloženosti duvanskom dimu, znanju, stavovima i ponašanju populacije, ali i trendovima upotrebe ovih proizvoda.
Svjetska zdravstvena organizacija obilježava 31. maj kao Svjetski dan borbe protiv pušenja od 1987. godine. /Srna/.
