Region zapadnog Balkana mora ubrzati aktivnosti na prelasku ka zelenoj energiji i digitalnoj transformaciji, ali i pojačati menadžment u projektima u kojima učestvuje, naglašeno je u Izvještaju koji je Evropska komisija podnijela Evropskom savjetu, Evropskom parlamentu i drugim evropskim tijelima.
Izvještaj se odnosi na regionalne aktivnosti koje je Evropska komisija sprovodila proteklih godina u svim regionalnim inicijativama koje graniče sa zemljama EU, a među njima su Jadransko-jonska inicijativa i Dunavska inicijativa, u kojima učestvuje i BiH. Istaknuto je da je saradnja kroz regionalne forume ključna spona ka stvaranju sinergije za ubrzanje procesa proširenja i jačanje podrške evropskoj perspektivi regiona.
“Na političkom nivou treba da uspostavimo razmjenu i saradnju kroz inicijative na visokom nivou, kao što su samiti EU – zapadni Balkan i druge regionalne inicijative”, istaknuto je.
Evropska komisija najavila je dalje jačanje Jadransko-jonske inicijative, koja je, da podsjetimo, inicirala izgradnju jadransko jonskih auto-puteva i gasovoda, kao i nekoliko ekoloških i turističkih projekata u kojima je uključena BiH. Želi se jačanje i dunavske inicijative, u kojoj BiH takođe učestvuje, ali s manje aktivnosti u odnosu na druge zemlje unutar te inicijative.
“Vlasti zemalja zapadnog Balkana koje učestvuju u ovim regionalnim inicijativama trebalo bi da pojačaju menadžment, resurse i usluge, kao i strukture koje učestvuju u implementaciji projekata”, naglasili su u izvještaju.
Podsjećanja radi, Savjet EU je prije nekoliko mjeseci odobrio paket pomoći “Team Europe” vrijedan 36 milijardi evra s ciljem pomaganja zemljama partnerima u suzbijanju posljedica korona krize, a od ovog iznosa, regionu zapadnog Balkana pripašće oko 3,3 milijarde evra. BiH bi trebalo da dobije oko 250 miliona evra, od čega je oko 80 miliona evra donacija za zdravstveni sektor i oporavak privrede. Sedam miliona evra namijenjeno je za urgentne medicinske potrebe, a ostalih 73,5 miliona evra za ublažavanje socioekonomskog uticaja pandemije.
Delegacija EU je već u nekoliko navrata dostavljala donacije medicinske opreme, a ambasador Johan Zatler, šef Delegacije, prije dva dana uručio je donaciju vrijednu 900.000 evra. U ovu donaciju uključeno je 40 EKG aparata i više od 30 tona zaštitne medicinske opreme.
Faris Kočan, istraživač na Fakultetu političkih nauka u Ljubljani i ekspert za zapadni Balkan, “Nezavisnim” je rekao da su sve ove inicijative, uključujući i mini-Šengen, dio plana da se region što je moguće više prilagodi funkcionisanju EU, što bi olakšalo integraciju u EU.
“Ekonomija je najmanje sporna građanima svih država zapadnog Balkana i zato je to najrealnija prilika EU da preko ekonomije pokrene stabilizaciju, konsoliduje demokratiju, ekonomske sisteme i podigne životni standard”, rekao je Kočan.
Sredstva koja će EU dati regionu kroz sve ove inicijative će, kako on ocjenjuje, podstaći građansko društvo, medije, kompanije i druge dijelove društva da unutrašnje zapadnobalkansko tržište zaživi.
“Naravno, svaka država ima neke svoje specifičnosti, ali svi ovi projekti treba da služe cilju kako bi cijeli region bio obuhvaćen. To je filozofija EU, jer kada se rade projekti, uvijek se misli kako obuhvatiti čitavu EU”, zaključio je on.
