Tri vijeka nakon što je porušen, pravoslavni manastir Udrim, koji se nalazi na području federalne opštine Zavidovići, biće obnovljen, a prije nego što se građevinske mašine zapute ka planini po kojoj je svetinja dobila ime, arheolozi privode kraju istraživanja na ovom lokalitetu.
Po blagoslovu Mitropolije dabrobosanske prošle godine je završeno istraživanje na crkvi posvećenoj Svetom Pantelejmonu, a ove godine arheolozi su otkrili konak iz 16. vijeka, u kojem je pronađeno dosta iskopina.
“Ta zgrada je dosta duga, ona je 25 puta pet metara, čitavom južnom stranom je uz crkvu i dosta je blizu, samo dva metra od crkve postavljen je konak. Pronađena je keramika, uglavnom za pripremu hrane, to je velika količina crepulja koja se postavi za ognjište za pečenje hljeba, tu su lonci, pronađeno je malo posuđa koje se iznosilo na trpezu… Od metalnih predmeta koji su se koristili u svakodnevnom životu pronađeni su potkovice, ogromna količina kovanih eksera i drvna građa”, priča Aleksandar Jašarević, viši kustos arheolog Muzeja u Doboju.
On navodi da se manastir prvi put pominje početkom 17. vijeka kao manastir Gostović, nije poznato da li je bio muški ili ženski, a to bi se moglo otkriti istraživanjem groblja na kojem su sahranjivani monasi.
“Manastir je porušen u Austrijsko-turskom ratu krajem 17. ili početkom 18. vijeka i, nažalost, tada je većina manastira u Bosni porušena. Manastir Udrim je porušen popaljen je i nikada više nije obnovljen. Znači, nekih 300 godina je ležao u ruševinama… Interesantno je da nisu pronađeni posmrtni ostaci u crkvi, znači, to nije bila ktitorska crkva, to je bio jedan manastir koji je podignut vjerovatno u periodu obnove Pećke patrijaršije, koji je trebalo da bude neko kulturno, prosvjetno žarište pravoslavnog stanovništva na tom prostoru, nije podignut kao neka zadužbina određenog ktitora”, pojasnio je Jašarević.
Manastirom Udrim bavio se etnolog Milenko Filipović, koji je sada već davne 1940. godine objavio studiju o svetkovini, ali aktuelna istraživanja su prva sistematska i izvode se s ciljem njegove potpune obnove.
“Mitropolija ima ozbiljan plan za obnovu manastira, tako da će on vaskrsnuti iz ruševina i biće identičan, možda i bolji sa neke naučne strane, jer ćemo imati više vjerodostojnih podataka o ukupnom izgledu manastira, njegovim konacima, crkvi… Ima dovoljno arhitektonskih elemenata da se može u potpunosti rekonstruisati, a Mitropolija je dobila dozvolu od Federalnog zavoda za zaštitu spomenika”, naveo je Jašarević.
Lokalitet na kojem se nalazi manastir prije rata imao je status spomenika kulture, a do početka devedesetih godina prošlog vijeka područje djelovanja Muzeja u Doboju prostiralo se i na sada lokalne zajednice u FBiH.
