BANJALUKA, BIJELJINA – Još nekoliko dana ostalo je do dugoočekivanog “crnog petka”, koji već tradicionalno ispuni tržne centre širom zemlje i svijeta. Međutim, kako upozoravaju iz udruženja potrošača, “Black Friday” kod nas i u inostranstvu nisu isti.
Natpisi i reklame na kojima su naznačena sniženja od 20 do 70% već su izložena širom Banjaluke, kao i na veb-stranicama mnogih radnji.
Murisa Marić, izvršna direktorica Udruženje za zaštitu potrošača “DON” Prijedor, kaže da su upravo brojke mamci za kupce.
“Mnogi potrošači u inostranstvu se spremaju za kupovinu određenih proizvoda u periodu ‘crnog petka’ iz razloga što možda nisu mogli sebi da to priušte u ranijem periodu, dok kod nas dolazi samo do određenog sniženja, ali ne kao što je u trgovinama širom Evrope i Amerike”, kaže Marićeva.
Ona dodaje da građani treba da obrate dodatnu pažnju prilikom kupovine jer na sniženjima budu samo određeni proizvodi i bude naznačen određen procenat.
“Građanima je privlačno kad piše ‘Black Friday’ ili ‘Popusti do 70%’. Oni očekuju da je sva roba snižena do 70%, međutim kad uđu u radnju – to nije tako. Ako su velike gužve, potrošači uzmu artikl i kad dođu na kasu shvate da to nije sniženje koje su očekivali”, kaže ona.
Navodi da je ključna riječ “do” i da na nju građani treba da obrate pažnju.
“Rijedak je slučaj da ljudi obrate pažnju na to ‘do’ iz razloga što su poprilične gužve kad se održavaju ovakve rasprodaje. Stranci će imati ispisan tačan popust, neće imati to ‘do’. Kod njih stoji -70% i oni znaju da je roba snižena tačno toliko, a s druge strane kod nas to ‘do’ može značiti da je artikl snižen samo 20%”, kaže Marićeva.
Jovan Vasilić, predsjednik Udruženja potrošača “Zvono” iz Bijeljine, kaže da se očekuju sniženja koja će biti na nivou cijena koje su bile prije poskupljenja.
Takođe, on ističe da iskustva govore da prodavnice podižu cijene mjesec dana prije samog “crnog petka”, a zatim na osnovu te cijene tokom tih dana izvrše popust, što dovede do realnog popusta od oko 10%, a ne 50% kao što napišu.
“Potrebno je da se ispoštuju zakonska pravila, a zakon kaže da na artiklu mora biti naznačena prva cijena, procenat umanjenja i nova cijena”, kaže Vasilić.
Sociolog Ivan Šijaković kaže da je “crni petak” na Zapadu već dugo prisutan, a da su ljudi s ovih prostora prosto priželjkivali da vide i dobiju iskustvo šta to znači taj dan.
“Sam naziv ‘crni petak’ je potpuno u nesaglasju s onim što se dešava. Trebalo bi da bude nešto ružičasto, ako je već povoljno. Prosto, formirana je atmosfera da se to iščekuje, da se hrli i žuri u tržne centre”, kaže Šijaković.
On navodi da je ljudima nametnut stil potrošnje i da vlada euforija “Trošiti – znači postojati”.
“Stvorena je fama, propaganda koja se vrši putem medija da se danima o tome govori. To je za ljude koji nemaju baš mnogo smisla da prave selekciju, da razmišljaju malo dublje o tome kao što je masa potrošača”, ističe on.
Adnan Selimović/ NEZAVISNE
