1879. – Umro škotski fizičar Džejms Klark Maksvel, najveći teorijski fizičar 19. vijeka. U oblasti elektromagnetizma formulisao je tzv. “Maksvelove jednačine”, stvorio elektromagnetsku teoriju svjetlosti, dao teorijski osnov radio-talasa i radio-tehnike, matematički formulisao mnoge pronalaske Majkla Faradeja, razvio talasnu teoriju svjetlosti i elektromagnetsku teoriju etera.

1882. – Umro srpski filolog Đura Daničić, saradnik Vuka Stefanovića Karadžića u borbi za reformu srpskog jezika i pravopisa. Poslije studija u Požunu (Bratislava), Pešti i Beču radio je kao bibliotekar Narodne biblioteke u Beogradu, sekretar Društva srpske slovesnosti i profesor Liceja i Velike škole. U prvom radu – “Rat za srpski jezik i pravopis” 1847, kojim je doprinio brzoj pobjedi Vukovih ideja, potpisao se prezimenom Daničin, umjesto porodičnim Popović. Vukove i sopstvene poglede na jezik je dosljedno proveo u prevodima s latinskog “Psaltira Davidovog” i “Starog zavjeta”. Objavio je više djela iz stare sprske književnosti (“Žitije sv. Save” – Teodosijevo, “Žitije sv. Simeona i sv. Save” – Domentijanovo, “Životi kraljeva i arhiepiskopa srpskih” – Danilo i njegovi učenici, “Nikoljsko jevanđelje”). Izdao je “Rečnik iz književnih starina srpskih” i započeo veliki istorijski “Rečnik hrvatskoga ili srpskoga jezika”. Pomogao je Vuku da prevede “Novi zavjet”. Ostala djela: “Mala srpska gramatika”, “Srpska sintaksa”, “Oblici srpskog jezika”, “Istorija oblika”, “Osnove srpskoga ili hrvatskoga jezika”, “Koreni”, “Srpski akcenti”.

1909. – Rođena Milena Pavlović – Barili, umjetnik rafinirane kulture, koja je slikala u nadrealističkom maniru, s posebnim osjećanjem za prostor i poetičnu atmosferu. Pod uticajem renesansnih majstora insistirala je na preciznosti, jasno artikulisanom crtežu, naglašenoj linearnosti. Život je provela između dva svijeta – majke Danice i oca Bruna Barilija, italijanskog kompozitora i muzičkog kritičara, odnosno između patrijarhalne Srbije i velikih kulturnih centara Evrope. Završila je Umjetničku školu u Beogradu, studirala u Minhenu, živjela u Rimu i Parizu. U SAD je otišla 1939, gdje je bila ilustrator modnog časopisa “Vog” i scenograf i kostimograf u njujorškim pozorištima. Poslije pada s konja umrla je u NJujorku u 36. godini života.

1911. – Italija anektirala otomanske pokrajine u Libiji Tripoli i Kirenaiku i držala ih do 1943, kad su njemačko-italijanske snage u Drugom svjetskom ratu potisnute iz Afrike.

1912. – Za predsjednika SAD izabran Vudro Vilson, postavši jedini predsjednik u američkoj istoriji koji je na jednim izborima pobijedio dvojicu bivših šefova države – Vilijama Hauarda Tafta i Teodora Rozevelta.

1913. – Rođena britanska pozorišna i filmska glumica Vivijen Li, koja je stekla svjetsku slavu ulogom Skarlet O'Hare u američkom filmu “Prohujalo s vihorom”, za koju je nagrađena “Oskarom”. U pozorištu je igrala niz vodećih uloga u dramama Vilijama Šekspira, često s mužem Lorensom Olivijeom, za kojeg je bila udata od 1937. do 1960. Ostali filmovi: “Bura u čaši vode”, “Požar nad Engleskom”, “Cezar i Kleopatra”, “Ana Karenjina”, “Ledi Hamilton”, “Tramvaj zvani čežnja” (nagrada “Oskar”).

1914. – Pod komandom generala Oskara Poćoreka u Prvom svjetskom ratu počela austrougarska ofanziva na Srbiju, okončana slomom austrougarske vojske i njenim bjekstvom preko Drine polovinom decembra 1914. Pobjede srpske vojske na Ceru i Kolubari prvi su veliki uspjesi saveznika nad Centralnim silama u Prvom svjetskom ratu, a poslije ponižavajućeg poraza Poćorek je penzionisan.

1914. – Francuska i Velika Britanija u Prvom svjetskom ratu objavile rat Turskoj.

1916. – Centralne sile u Prvom svjetskom ratu proglasile kraljevinu Poljsku.

1928. – U Drezdenu počeo Četvrti kongres Komunističke partije Jugoslavije koji je zaključio da je vrijeme za revolucionarne prevrate u Evropi u okviru kojih treba izvesti balkansku revoluciju i stvoriti balkansku federaciju. Prihvaćeno je i gledište o socijaldemokratiji kao “blizancu fašizma” s kojom treba prekinuti svaku saradnju.

1930. – Umro holandski ljekar Kristijan Ajkman, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1929, pronalazač uzroka bolesti “beri-beri”. Nobelovu nagradu je dobio za otkriće vitamina B.

1943. – U Jajcu u Drugom svjetskom ratu osnovana Telegrafska agencija nove Jugoslavije – TANJUG. Ideju je uoči Drugog zasjedanja AVNOJ-a dao Moša Pijade, a prvi direktor je bio Vladislav Ribnikar. Tanjug je do dolaska u Beograd krajem 1944, sa skromnom opremom, stalno bio u pokretu i oglašavao se iz Drvara, sa Visa, iz Valjeva i Aranđelovca, odakle je 20. oktobra 1944. javio da je Beograd oslobođen.

1944. – Umro francuski hirurg i biolog Aleksis Karel, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1912. Značajan je po otkrićima o prenosu (transplantacija) tkiva i održavanju živog tkiva van organizma. Takođe je unaprijedio hirurgiju krvnih sudova.

1955. – Umro francuski slikar Moris Utrilo, koji je bio samouk, izuzimajući najneophodnija uputstva majke – slikarke Sizan Valadon. Slikanjem se bavio kao terapijom između čestih boravaka na klinikama, gdje je liječen od nervnog rastrojstva. Izgradio je osoben stil, mimo svih slikarskih smjerova i struja.

1956. – Britanski padobranci izveli desant na Port Said tokom britansko-francusko-izraelske agresije na Egipat.

1960. – Umro američki filmski režiser kanadskog porijekla Mak Senet, jedan od najznačajnijih autora burlesknih komedija u periodu nijemog filma. Promovisao je Čarlija Čaplina.

1968. – Republikanac Ričard Nikson na izborima za predsjednika SAD pobijedio demokratu Hjuberta Hamfrija.

1969. – SAD lansirale prvi svemirski brod u pravcu Marsa, ali je zbog tehničkih grešaka misija “Marinera 3” pretrpjela neuspjeh.

1982. – Umro francuski filmski režiser i glumac ruskog porijekla Žak Tati, poetični satiričar. Filmovi (režija i gluma): “Praznični dan”, “Odmor gospodina Iloa”, “Moj ujak” (nagrada “Oskar”), “Saobraćajna gužva”.

1982. – Na rijeci Parana na brazilsko-paragvajskoj granici puštena u rad hidroelektrana Itaipu, najveća u svijetu.

1989. – Umro američki pijanista, porijeklom ruski Jevrejin – Vladimir Horovic, jedan od najvećih majstora klavira svih vremena. SSSR je napustio 1925, a kad se prvi put vratio 1986. održao je trijumfalne koncerte u Moskvi i Lenjingradu.

1990. – U Njujorku ubijen jevrejski rabin Meir Kahane, koji se zauzimao za izbacivanje svih Arapa iz Izraela.

1991. – Hrvatska artiljerija gađala Šid, a sutradan i Apatin, gradove u Srbiji. U prvom napadu na teritoriju Srbije u Šidu su poginula četiri civila i ranjeno 15.

1991. – Britanski medijski magnat češkog porijekla Jan Robert Maksvel nađen mrtav u vodama kod Kanarskih ostrva, gdje je krstario jahtom.

1996. – Pakistanski predsjednik smijenio premijera Benazir Buto, pod optužbom da je njena vlada ogrezla u korupciji i nepotizmu i da nije sposobna da upravlja zemljom.

1996. – Kandidat Demokratske stranke Bil Klinton ponovo izabran za predsjednika SAD, porazivši republikanca Boba Dola.

2001. – Hrvatska policija otvorila na uvid 39.000 dosijea Službe za zaštitu ustavnog poretka /SZUP/, koji su nastali praćenjem policijskih neistomišljenika u doba vladavine Hrvatske demokratske zajednice /HDZ/.

2004. – Albanac sa Kosmeta Beća Bećaj izručen Haškom tribunalu, koji ga tereti za nepoštivanje suda, odnosno zastrašivanje svjedoka koji treba da se pojave na suđenju bivšim komandantima OVK Fatmiru Limaju, Haredinu Baljaju i Isaku Muslijuu.

2004. – Završeno iskopavanje u masovnoj grobnici Kevljani, a konačan broj ekshumiranih skeleta je 456. U grobnici, otkrivenoj 13. avgusta, pronađeno je 40-ak čitljivih ličnih dokumenata Bošnjaka i Hrvata koji su 1992. godine bili zatvorenici u logoru Omarska.

2006. – Svrgnuti irački predsjednik Sadam Husein osuđen pred iračkim specijalnim sudom na smrt vješanjem zbog zločina nad šiitima 1982. godine.

/Srna/