Rusija će isporučiti Srbiji raketni sistem Pancir-S narednih nekoliko mjeseci, u skladu sa potpisanim ugovorom, izjavio je danas direktor ruske agencije uvoz i izvoz odbrambenih proizvoda Rosoboronexport Alexandar Mihejev.
– Raketni sistemi se sastavljaju, a srpski specijalci su na obuci. Sve se odvija po planu i neće biti odlaganja – rekao je on za ruske medije.
Kako je rekao, ugovor će biti ispunjen u narednih nekoliko mjeseci, a nakon što se završi obuka, Rusija će započeti isporuku sistema.
Iako Republika Srpska nesmetano obavlja svoje nadležnosti, blokada novog Savjeta ministara paralizovala je nivo BiH čime je nanesena stvarna šteta ne samo demokratskom funkcionisanju zemlje, nego i običnim građanima u BiH, ističe se u 22. Izvještaju Vlade Republike Srpske koji je upućen Savjetu bezbjednosti UN.
U Izvještaju se konstatuje da su bez Savjeta ministara na čekanju vitalni infrastrukturni projekti, kao što je, na primjer, izgradnja auto-puta Beograd-Sarajevo, te podsjeća da je EU jasno rekla da nivo BiH ne može napredovati na putu evropskih integracija dok novi Savjet ministara ne bude formiran.
– Blokada je dovela do apsurdnih i neustavnih situacija. Pet ministara /u Savjetu ministara/ iz prethodnog izbornog ciklusa, koji sada rade u tehničkom mandatu, položili su svečanu zakletvu kao članovi novih parlamenata. Predsjedavajući Savjeta ministara u tehničkom mandatu je istovremeno i predsjedavajući Predstavničkog doma u parlamentu BiH. Time je narušeno načelo podjele vlasti, koje je fundamentalno za vladavinu prava, koju nalaže član 2 Ustava – naglašava se u ovom dokumentu.
Uprkos neustavnoj centralizaciji nemalog broja nadležnosti od visokog predstavnika, u Izvještaju se navodi da ih je većina ostala na entitetskom nivou, te da, uprkos blokadi SDA kojom je paralizovan nivo BiH, Republika Srpska funkcioniše normalno i ta paraliza ne utiče na svakodnevno pružanje usluga građanima Republike Srpske.
Napominjući da kontinuirana blokada formiranja Savjeta ministara od SDA, koja traje nešto više od godinu dana nakon izbora, naglašava potencijal za hroničnu disfunkciju vlasti na nivou BiH, u 22. Izvještaju Vlade Srpske se navodi da je Ustav BiH pokušao da svede na minimum štetu koju bi takva disfunkcionalnost mogla prouzrokovati tako što je većinu nadležnosti povjerio entitetima.
– U godinama nakon Dejtonskog sporazuma, dva entiteta, često pod ogromnim pritiskom visokog predstavnika, postigla su nekoliko političkih sporazuma u kojima su dali saglasnost da BiH vrši dodatne nadležnosti. U svjetlu disfunkcionalnosti nivoa BiH, čiji je primjer blokada formiranja novog Savjeta ministara od SDA, prirodno je da entiteti preispitaju da li je praktično i poželjno da i dalje budu saglasni da nivo BiH vrši nadležnosti koje joj nisu povjerene Ustavom BiH – ističe se u Izvještaju.
Povlačenje entiteta iz jednog ili više političkih sporazuma, koji se ponekad nazivaju međuentitetski sporazumi o prenosu nadležnosti, kojima je BiH data dozvola da obavlja dodatne nadležnosti bilo bi u okvirima njihovih zakonskih prava.
Međusobna prava i obaveze entiteta uređeni su Dejtonskim sporazumom, uključujući Ustav BiH. Kao što je Ustavni sud BiH potvrdio, sporazum o prenosu nadležnosti nije amandman na Ustav BiH, već politički dogovor koji ni na koji način ne mijenja ni Ustav ni Dejtonski sporazum.
– Sporazum ne može da donese trajnu promjenu ustavne strukture BiH. Ustavni sud BiH 2006. godine pravilno utvrđuje da međuentitetski sporazumi nisu dio Ustava BiH, te da Sud nema nadležnost da utvrđuje da li mu je osporeni akt suprotan. Kao što jedan entitet može dati saglasnost na nadležnost BiH nad određenim pitanjem, tako je može i povući – pojašnjava se u ovom dokumentu.
Osim donošenja ustavnog amandmana u ovom procesu, nijedan političar, nijedna vlada ili zakonodavac u BiH nema pravo da unosi promjene u nadležnosti nivoa BiH koje bi bile obavezujuće po buduće političare, vlade ili zakonodavce. Član 1 Ustava kaže da će BiH “funkcionisati u skladu sa vladavinom prava”, a ne vladavinom čovjeka. Stavovi političara ne utvrđuju ustavne nadležnosti različitih nivoa vlasti u BiH, to čini Ustav.
U tekstu se podsjeća da Ustav BiH kaže da “sve vladine funkcije i ovlašćenja, koja nisu ovim ustavom izričito data institucijama BiH, pripadaju entitetima”.
– Sigurno je da nadležnosti koje BiH preuzme po osnovu sporazuma nisu “ovim ustavom izričito date institucijama BiH”. Dakle, takve nadležnosti, sa stanovišta Ustava, i dalje “pripadaju entitetima”. Entiteti bi opravdano mogli da se povuku iz sporazuma zato što je njihova saglasnost iznuđena prisilom i prijetnjama od spoljnih sila. Univerzalno načelo prava je da sporazum zaključen pod prisilom može da poništi strana nad kojom je prisila izvršena – naglašava se u Izvještaju.
Iz Vlade naglašavaju da je Republika Srpska saglasnost na sporazume često davala pod ogromnim pritiskom i prijetnjama visokog predstavnika, te da je u vrijeme zaključivanja ovih sporazuma, visoki predstavnik rutinski vansudski kažnjavao javne funkcionere, naročito srpske zvaničnike, koji se ne bi povinovali njegovoj volji.
U tekstu se navodi da su političari iz Republike Srpske pristali i glasali za reforme /Uprave za indirektno oporezivanje/ pod ogromnim pritiskom nekadašnjeg visokog predstavnika Pedija Ešdauna, te ukazuje da je Nezavisna sudska komisija, tijelo koje je formirao visoki predstavnik, u svom finalnom izvještaju priznala da su pregovori o davanju saglasnosti na prenos nadležnosti Visokom sudskom i tužilačkom savjetu “često bili uspješni tek nakon intenzivnog pritiska sa visokog nivoa”.
– Istorijski zapisi jasno pokazuju da je saglasnost političara iz Republike Srpske na sporazume bila rezultat prisile od neizabranih spoljnih sila. Dakle, s obzirom na defekt u njihovom formiranju od samog početka, bilo bi potpuno opravdano da se Republika Srpska povuče iz sporazuma. Načelo je i međunarodnog i domaćeg ugovornog prava da jedna strana može da se povuče iz ugovora ukoliko dođe do fundamentalne promjene u okolnostima u kojima su strane izvorno dale saglasnost na sporazum. Republika Srpska nema obavezu da nastavi da poštuje sporazum koji se ne sprovodi kako je dogovoreno – ističe se u ovom izvještaju.
U zaključku 22. Izvještaja naglašava se da se Republika Srpska nada da će sve strane u BiH i članovi međunarodne zajednice poštovati Dejtonski sporazum, uključujući ustavno uređenje BiH, te da Republika Srpska ostaje opredijeljena ne samo za Dejtonski sporazum, nego i budućnost BiH kao članice EU.
– Međutim, da bi se BiH kretala ka tom cilju, Kancelarija visokog predstavnika treba da bude zatvorena, a SDA mora prestati sa svojim ucjenama i omogući sprovođenje rezultata izbora iz oktobra 2018. Republika Srpska je uvjerena da BiH može uspjeti i napredovati ako se Dejtonski sporazum bude poštovao – ističe se u zaključku 22. Izvještaja Vlade Republike Srpske.
(Srna)
Srpski član Predsjedništva BiH i lider SNSD-a Milorad Dodik rekao je za Glas Srpske da on sigurno neće biti taj koji će inicirati neki trojni sastanak sa liderima koji su izborni pobjednici u svom konstitutivnom narodu, Bakirom Izetbegovićem i Draganom Čovićem, jer, kako tvrdi, interes njegove stranke za formiranje vlasti na nivou BiH u stalnom je opadanju.
– Siguran sam da neki takav sastanak i razgovor neću inicirati niti potencirati, imajući u vidu da su neke stvari koje sam potencirao u Predsjedništvu propale. Ne vidim razloga zašto bih se blamirao u vezi sa tim. Pozdravio sam se i sa svojom dobrom namjerom da nešto učinim na tom planu. Ako misle da treba da bude formiran Savjet ministara, neka predsjedavajući Predsjedništva BiH sazove sjednicu da imenujemo predsjedavajućeg, potom da Parlament organizuje sjednicu i naši ljudi i ljudi iz naše koalicije će doći na sjednicu i sve završiti u jednom danu. Ako misle da treba ovako da bude, neka rade ovako. To je njihov izbor, nije moj – rekao je Dodik.
Na pitanje da li će naredni sastanak HDZ-a BiH i SDA dovesti do bilo kakvih pomaka, Dodik je kazao da je riječ o sastanku dvije stranke i da se radi o “njihovoj internoj stranačkoj komunikaciji”.
– Koliko sam upoznat taj sastanak će tretirati odnose u FBiH i poziciju hrvatskog naroda koji je majorizovan od strane Bošnjaka i promjene izbornog sistema u kojem bi trebalo ojačati poziciju konstitutivnog naroda da bira svoje političke predstavnike, a ne da mu neko drugi bira te političke predstavnike. Koliko sam razumio to će biti osnova razgovora koji će imati ove dvije političke partije. Pored toga, koliko mi je poznato, biće riječi i o formiranju vlasti u FBiH i na nivou BiH. Sasvim sigurno novu dimenziju razgovora daće i pitanje izbora u Mostaru. Koliko ja mogu da procjenjujem tema tih razgovora je ono što bi bilo smisleno da se nađe na stolu. Što se tiče vlasti na nivou BiH u zajedničkim institucijama mislim da to više i nije tema kojom treba nešto posebno da se bavimo. Stvar je tu potpuno jasna u pogledu nehtijenja ili uslovljavanja nakon izbora – rekao je Dodik.
Dodao je da su cijeli postizborni period, koji traje više od godinu dana, obilježile različite kvalifikacije i diskvalifikacije, etiketiranja i prebacivanja odgovornosti onih koji se pozivaju na zakon, a sami ga na najgrublji način krše.
– Naš stav je da smo spremni da bude izabran Savjet ministara, ali moram da kažem da je entuzijazam kod mojih ljudi u stranci znatno opao u tom pogledu. Ponavlja se ista matrica kada je riječ o problemima u vezi sa formiranjem institucija na nivou BiH. Pozivaju se na navodno poštovanje zakona, a isti ti ne poštuju Zakon o izboru Savjeta ministara, koji jasno kaže da je 15 dana nakon konstituisanja Kolegijuma Predstavničkog doma Predsjedništvo obavezno da predloži kandidata za predsjedavajućeg Savjeta ministara. Naravno to se nije desilo. Ali to je njihov izbor, a ne moj. Konstantno imaju potrebu da komentarišu stvari kako njima odgovara, što je samo dio političkog miljea u BiH, koji je gubljenje svake vrste logike.
Dobro je Andrić rekao: “Kada uđete u BiH prestaje logika“. Tako je i ovdje – rekao je Dodik.
“Kao žele da pomognu”
Na pitanje do kada će SNSD i njegovi koalicioni partneri imati strpljenja da čekaju da se stvari u BiH pomjere i da konačno BiH izađe iz ćorsokaka, Dodik je rekao da to u ovom trenutku nije prioritet.
– Oni koji sada sjede u Savjetu ministara i ranije su sjedili i otvoreno bili protiv bilo kakvog razvojnog projekta u Republici Srpskoj i protiv Republike Srpske, u smislu pribavljanja finansijske podrške, kredita, napadali su institucije, govorili kako se mnogo zadužujemo… Sada kada im je potrebno da se zarad njihovih računa budu uspostavljeni odnosi u Parlamentu, to povlače kao svoj najvažniji argument, kao eto oni žele da pomognu – rekao je Dodik.
Članovi i pristalice Saveza za Srbiju i Udruženja “1 od 5 miliona” okupili su se sinoć ispred zgrade RTS kako bi sačekali predsjednika Aleksandra Vučića, koji je gostovao u emisiji Upitnik na toj televiziji.
Među okupljenima na ulazu iz Takovske ulice bili su, između ostalih, i predstavnici SzS Boško Obradović, Marko Bastać, Borko Stefanović.
Vučić je na početku emisije rekao da je u zgradu RTS došao iz Aberdareve ulice, da je jedan dio prešao pješke, kao i da sprečavanje kretanja ljudi nije rješenje, već fašizam.
Poručio je da njegov dolazak na RTS nije pitanje njegove bezbjednosti, već bezbjednosti i slobode kretanja koju moraju da imaju svi gradani Srbije.
Okupljeni su se razišli po završetku intervjua.
Ispred RTS-a, po završetku intervjua, došlo je do incidenta kada su dvojica muškaraca pokušali “mercedesom” da probiju predsjednikovo obezbjedenje, nakon čega su uhapšeni, prenijele su Novosti.
Tokom demonstracija, jedan automobil sa aleksinačkim registarskim oznakama pokušao je da probije kordon u Aberdarevoj ulici, koji je bio u obezbjeđenju presednika Vučića.
Dvojica muškaraca koji su bili u “mercedesu” su privedena.
I prije nego što je Vučić stigao u RTS, jake policijske snage obezbjeđivale su zgradu Javnog servisa u Takovskoj ulici.
Saobraćaj u Takovskoj i ulicama koje vode ka zgradi Javnog servisa bio je u nekoliko navrata nakratko obustavljen, a završetku Vucicevog gostovanja, okupljeni su se razišli.
Ispred zgrade RTS-a bile su dvije grupe građana, jedna koja je uzvikivala uvredljive parole na račun predsjednika Srbije, i druga, koja je dobacivala uvrede lideru Dveri i skandirala “Đilasu, lopove”- obije sa bezbjedne razdaljine.
U Republici Srpskoj i Federaciji BiH zbog kiše koja je padala tokom noći ili još pada vozi se po mokrim i klizavim kolovozima, a vozačima iz Auto-moto saveza /AMS/ Republike Srpske skreću pažnju na povremeno jače udare vjetra na području Kneževa.
Iz AMS upozoravaju da je opreznija vožnja neopohodna na dionicama koje prolaze kroz usjeke i pored kamenih kosina, zbog mogućih odrona zemlje i kamenja na kolovoz.
U toku je rekonstrukcija Mosta kralja Aleksandra Prvog Karađorđevića u Zvorniku, zbog čega je izmijenjen režim odvijanja saobraćaja na magistralnom putu Karakaj dva-Drinjača.
Nastavljena je rekonstrukcija kolovoza na dionici magistralnog puta Drinjača-Milići-Vlasenica, zbog čega se saobraćaj odvija jednom trakom.
Na dionici magistralnog puta Drinjača-Konjević Polje u toku je rekonstrukcija kolovoza, zbog čega se saobraćaj odvija jednom trakom, uz regulaciju semaforima.
Zbog sanacionih radova na magistralnom putu Modriča jedan-Vukosavlje /Jakeš/-Podnovlje-Šešlije-Johovac-Rudanka-Doboj-granica Republike Srpske/FBiH
/Karuša/ najavljene su izmjene režima saobraćaja, uz postavljenu signalizaciju.
U toku je izgradnja kružne raskrsnice na spoju magistralnih puteva Dragotinja-Prijedor-Kozarac i Kozarska Dubica-Prijedor, sa Ulicom 29. novembar u Prijedoru, zbog čega se saobraćaj odvija usporeno, uz privremeno postavljenu signalizaciju.
Deminiranje terena izvodi se na radilištu “Klakari Donji 8, 13 i 14”, opština Brod, zbog čega su privremene obustave saobraćaja na dionici magistralnog puta Brod-Odžak u vremenu od 8.00 do 15.00 časova, u intervalima 30 minuta obustave i 10 minuta propuštanja saobraćaja.
Zbog izgradnje mini hidroelektrane, na magistralnom putu Kotor Varoš-Obodnik izmijenjen je režim odvijanja saobraćaja.
U toku je izgradnja male hidroelektrane “Krupac” na rijeci Željeznici, zbog čega se saobraćaj na dionici magistralnog puta Krupac-granica Republike Srpske /Bogatići, na području opština Istočna Ilidža i Trnovo odvija naizmjenično jednom trakom.
Na dionici magistralnog puta Johovac-Rudanka izmijenjen je režim u odvijanju saobraćaja, zbog isključivanja i uključivanja mehanizacije koja je angažovana na izgradnji auto-puta od petlje Johovac do petlje Rudanka.
U toku je postavljanje inteligentnih transportnih sistema /ITS/ na auto-putu Gradiška-Banjaluka, na lokalitetu Mahovljanske petlje, zbog čega je izmijenjen režim odvijanja saobraćaja, uz privremeno postavljenu signalizaciju.
U toku je i postavljanje naplatnih stanica “Aleksandrovac” i “Nova Topola”, na putevima koji se spajaju iz ovih mjesta sa auto-putem.
Na dionici magistralnog puta Brod na Drini-granica BiH/Crne Gore /Šćepan Polje/, zabranjen je saobraćaj za sva vozila čija ukupna masa prelazi 16 tona.
Zbog oštećenja nadvožnjaka kod “NIS petrol” pumpe u Trnu, saobraćaj se preko nadvožnjaka odvija jednom saobraćajnom trakom, dok teretna vozila ne saobraćaju.
Na dijelu regionalnih puteva Lukavica i Šibošnica saobraćaj se zbog radova odvija uz povremene prekide.
U toku su i radovi na regionalnom putu Šekovići-Caparde, pa se saobraćaj odvija naizmjenično jednom kolovoznom trakom.
Zbog klizišta, jednom trakom naizmjeničnim propuštanjem vozila saobraćaj se odvija na regionalnim putevima Karanovac-Kneževo, u mjestu LJubačevo, Ukrina-Gornja Vijaka, kao i Lopare /Mačkovac/-Čelić.
Na lokalnom putu Gornja i Donja Piskavica, u mjestu Strike, saobraćaj se, zbog aktiviranog klizišta, odvija jednom trakom naizmjenično.
Zbog pokretanja klizišta, na lokalnom putu Svodna-Brezici /opština Novi Grad/, potpuno je obustavljen saobraćaj.
Na regionalnom putu Površnice-Lopare saobraćaj teretnih vozila je preusmjeren na putni pravac Lopare-Priboj-Banj Brdo.
Na regionalnom putu Bratunac tri-Drinjača u periodima od ponoći do 7.00 i od 16.00 časova do ponoći na snazi je zabrana saobraćaja za teretna vozila ukupne mase veće od 3,5 tona i autobuse klase “M3”, a zbog sanacije klizišta.
Ova zabrana ne odnosi se na autobuse “Drinatransa” Zvornik, koji saobraćaju na redovnim autobuskim linijama Zelinja-Zvornik, Bratunac-Polom-Zvornik, Bratunac-Polom-Bijeljina i Polom-Bratunac.
AMS Republike Srpske i auto-moto društva pokrenuli su veliku republičku preventivnu kampanju besplatne kontrole tehničke ispravnosti motornih vozila pod nazivom “Bezbjedna vožnja u zimskim uslovima 2019.”
Vozači će moći da obave besplatnu kontrolu tehničke ispravnosti vozila u krugu AMD “Krajina” u banjalučkom naselju Lazarevo danas od 9.00 do 14.00 časova.
Cilj kampanje jeste povećanje ukupnog stepena bezbjednosti u saobraćaju i smanjenje broja saobraćajnih nezgoda koje nastaju zbog nepravilne pripreme vozila za zimske uslove vožnje i načina vožnje u zimskim uslovima.
Kampanja će trajati do 29. novembra i sprovodiće se na području 33 lokalne zajednice širom Srpske, a podršku njenoj realizaciji pružaju Ministarstvo saobraćaja i veza Republike Srpske, MUP Republike Srpske, Agencija za bezbjednost saobraćaja Republike Srpske i društveno odgovorna kompanija “Optima grupa”.
AMS Republike Srpske obavještava vozače da je 1. novembra u Srbiji na svim vozilima obavezno posjedovanje zimske opreme, dok je u Republici Srpskoj, odnosno u BiH, zimska oprema obavezna od 15. novembra.
Na području FBiH na magistralnom putu Zenica-Nemila, kroz tunel “Vranduk”, tokom dana saobraća se dvosmjerno od 5.00 do 21.00 čas.
U vremenu od 21.00 do pola sata poslije ponoći vozila se propuštaju naizmjenično, dok je u vremenu od 0.30 do 5.00 časova saobraćaj kroz tunel obustavljen.
Za vrijeme obustave vozila do 7,5 tona ukupne mase koriste obilaznicu kroz naselje Tetovo, a vozila teža od 7,5 tona preusmjeravaju se na alternativne pravce Doboj-Šićki Brod-Sarajevo i Žepče-Zavidovići-Olovo-Sarajevo.
Zbog sanacionih radova u tunelu Karaula na magistralnom putu Kladanj-Olovo, saobraćaj je obustavljen i preusmjeren preko starog prevoja Karaula.
Od 8.00 do 16.00 časova zbog asfaltiranja obustavlja se saobraćaj na regionalnom putu Bijele Vode-Šabići na Bjelašnici, a saobraćaj se preusmjerava na alternativne pravce.
Sporije zbog radova saobraća se i na magistralnim putevima Srebrenik-Orašje u tunelu Ormanica, Doljani-Metković između graničnih prelaza i Ključ-Bosanski Petrovac na prevoju Lanište.
Na graničnim prelazima u BiH jutros nema dužih zadržavanja.
Zbog bezbjednosnih razloga obustavljen je saobraćaj za teretna vozila i autobuse na saobraćajnicama prema i od mosta graničnog prelaza Brčko-Gunja.
Vozači koji planiraju putovanje van granica Republike Srpske i BiH imaju mogućnost da provjere trenutno stanje saobraćaja na 11 graničnih prelaza – Gradiška, Gradina, Novi Grad, Kozarska Dubica, Kostajnica, Rača, Pavlovića most, Zupci, Brod, Šepak i Karakaj.
(Srna)
U Republici Srpskoj i Federaciji BiH danas će biti pretežno oblačno sa čestom pojavom kiše i mjestimičnim pljuskovima sa grmljavinom, intenzivnijim u prijepodnevnim časovima.
Najviše padavina očekuje se na jugu, istoku i mjestimično u sarajevsko-romanijskoj regiji, gdje lokalno može biti i obilnijih padavine, saopšteno je iz Republičkog hidrometeorološkog zavoda.
Najmanje padavina očekuje se na krajnjem sjeveru i sjeverozapadu, gdje nakratko može biti i sunčanih intervala.
U Hercegovini se očekuje od 20 do 50 litara kiše po metru kvadratnom, a lokalno i do 90 litara.
U večernjim časovima sa zapada i jugozapada očekuje se novo jače naoblačenje.
Duvaće vjetar umjerene jačine južnog i jugoistočnog smjera, saopšteno je iz Federalnog hidrometeorološkog zavoda.
Najviša dnevna temperatura vazduha od 13 do 19 stepeni Celzijusovih.
Temperatura izmjerena u 7.00 časova: Bjelašnica četiri stepena Celzijusova,
Mrakovica, Čemerno, Drinić, Prijedor i Novi Grad devet, Ribnik 10, Kalinovik, Gradiška, Han Pijesak i Šipovo 11, Mrkonjić Grad, Banjaluka, Srbac i Tuzla 12, Bijeljina, Gacko, Doboj i Sokolac 13, Zvornik i Sarajevo 14, Zenica, Bileća, Višegrad, Rudo i Srebrenica 15, Trebinje 17, Mostar 18 i Neum 21 stepen Celzijusov.
U protekla 24 časa u Gacku su pala 142 litra kiše po metru kvadratnom, a u Čemernom 95 litara.
(Srna)
Danas je srijeda, 6. novembar, 311. dan 2019. Do kraja godine ima 54 dana.
1632. – Švedski kralj Gustav Drugi Adolf – veliki vojskovođa i vojni reformator – poginuo je u Tridesetogodišnjem ratu u bici kod Licena, u kojoj je njegova protestantska vojska potukla rimokatoličku armiju njemačkog cara Ferdinanda Drugog pod komandom generala Albrehta Vencela fon Valenštajna.
1661. – Rođen španski kralj Karlos Drugi, posljednji monarh iz dinastije španskih Habsburga, koji je na prijesto stupio kao četvorogodišnjak 1665. i vladao Španijom do 1700. Nije imao nasljednika i poslije njegove smrti je počeo rat za špansko nasljeđe u koji su se uključile Francuska, Austrija, Velika Britanija i Savoja.
1771. – Rođen njemački izdavač i štampar Alojz Johan Nepomuk Franc Zenefelder, pronalazač sistema litografske štampe. Napisao je “Udžbenik litografije”.
1787. – Rođen srpski jezički i pravopisni reformator Vuk Stefanović Karadžić, jedna od najznamenitijih ličnosti srpske kulture, tvorac novog pravopisa i književnog jezika, genijalni samouk koji je napravio odlučan preokret u srpskoj literaturi, koja je od njegovog vremena dobila izrazito nacionalno obilježje. Osnovnu pismenost je učio u selu kod rođaka trgovca, potom u školi u Loznici i u manastiru Tronoša. U Prvom srpskom ustanku bio je pisar vojvode Ćurčije, zatim učitelj u Beogradu i carinik na Dunavu kod Kladova. Poslije propasti ustanka 1813. i odlaska u Beč počeo je da sakuplja narodne pjesme i umotvorine i da radi na srpskom jeziku i pravopisu. Ubrzo je izdao prvu zbirku narodnih pjesama i “Pismenicu” /gramatiku/, a 1818. “Rječnik”. Pisao je i istorijska svjedočanstva, bavio se etnografijom, organizovao istraživanja u svim jugoslovenskim zemljama i vodio ogromnu prepisku. Borio se protiv samovlašća kneza Miloša Obrenovića i jakog fronta protivnika reforme jezika. Uređivao je almanah “Danicu” i nastojao da Evropu upozna sa srpskim narodnim blagom i prošlošću. Gigantskim radom /njegovo djelo je sabrano u 39 tomova/, stekao je mnoge pristalice, ali i ogorčene protivnike. Prijatelje je našao u najistaknutijim umovima Evrope, učinio je da srpske narodne pjesme, kultura i istorija postanu poznate širom Evrope, a ugledni univerzitet u Jeni ga je proglasio počasnim doktorom. NJegove reformatorske ideje odnijele su odlučujuću prevagu 1847, kada su izašle “Pesme” Branka Radičevića, dokaz da se “Vukovim jezikom” mogu pisati i umjetnička djela, a Đuro Daničić je djelom “Rat za srpski jezik i pravopis” dokazao da su opravdane Vukove jezičke postavke. Cijela epoha – razvijeni srpski romantizam – bila je pod njegovim uticajem. Poslije 33 godine u tuđini, njegovi posmrtni ostaci su 1897. preneseni iz Beča u otadžbinu i uz Dositeja Obradovića počivaju ispred Saborne crkve u Beogradu.
1814. – Rođen belgijski proizvođač duvačkih instrumenata Adolf Saks, koji je 1840. izumio muzički instrument nazvan njemu u čast saksofon.
1825. – Rođen francuski arhitekta Žan Luj Šarl Garnije, čije je glavno djelo, Opera u Parizu, jedan od najznačajnijih spomenika pariske arhitekture u drugoj polovini 19. vijeka. Projektovao je i Kazino u Monte Karlu i Opservatoriju u Nici.
1860. – Rođen poljski pijanista i kompozitor Ignac Jan Paderevski, profesor Konzervatorijuma u Varšavi, koji je od 1919. do 1921. bio premijer i ministar inostranih poslova Poljske. Djela: opera “Manra”, “Poljska fantazija” za klavir i orkestar, jedna simfonija, klavirska djela, solo pjesme.
1860. – Abraham Linkoln izabran za predsjednika SAD.
1861. – Rođen kanadski profesor fizičkog obrazovanja DŽejms Nejsmit, koji je 1891. izmislio košarku.
1880. – Francuski mikrobiolog Šarl Luj Alfons Laveran, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1907, otkrio je uzročnika malarije, bolesti koja je pustošila močvarnim predjelima širom svijeta. Posmatrajući pod mikroskopom krv čovjeka oboljelog od malarije primijetio je među crvenim krvnim zrncima novu histološku formaciju koje nema u krvi zdravih ljudi. Zaključio je da ti mikroorganizmi /nazvani kasnije Haemamoeba Laverani/ izazivaju malariju, ali nije bio u stanju da objasni na koji način prodiru u krv. Engleski ljekar Ronald Ros je 15 godina kasnije utvrdio da malariju prenose komarci.
1893. – Umro ruski kompozitor Petar Iljič Čajkovski, najistaknutiji ruski simfoničar 19. vijeka, koji je ostvario sintezu evropskog artizma i ruske narodne osjećajnosti. NJegova muzika se odlikuje iskrenošću izraza koji razotkriva skrivene psihološke procese i osjećanja i svojevjrsnom ljepotom i snagom muzičke misli. Karakteriše je i široko raspjevana melodika, bogatstvo harmonije i blistav orkestarski kolorit. Inspirisao se narodnom muzikom, bajkama i ruskom istorijom. Komponovao je šest simfonija, opere, uvertire, koncerte za klavir, koncerte za violinu, kamernu muziku, balete, solo pjesme, klavirske kompozicije. Djela: opere “Evgenij Onjegin”, “Pikova dama”, simfonija “Patetična”, baleti “Labudovo jezero”, “Ščelkunčik”, “Uspavana ljepotica”, uvertira “Romeo i Julija”.
1911. – Predsjednik Meksika postao Fransisko Madero, vođa revolucije protiv diktatora Porfirija Dijasa.
1917. – Poslije pet mjeseci borbi, u Prvom svjetskom ratu je pobjedom zapadnih saveznika nad Nijemcima okončana treća bitka kod belgijskog grada Ipr. Pomjeranje linije fronta za nepunih deset kilometara glavom je platilo najmanje 240.000 vojnika.
1921. – Rođen američki pisac DŽejms DŽons, čiji su najbolji romani tematski vezani za rat, naturalistički u čestim opisima seksa i nasilja, ali upečatljivi u karakterizaciji likova. Djela: romani “Odavde do vječnosti”, “Neki su došli trčeći”, “Pištolj”, “Tanka crvena linija”, “Idite onom ko žene zavija u crno”, “Veseli pariski maj”, “Zviždaljka”, zbirka priča “Sladoledna glavobolja”.
1931. – Rođen američki filmski režiser Majk Nikols, koji je njegovao specifičan humor u posmatranju fenomena modernog doba i savremenog američkog života. Filmovi: “Diplomac” /nagrada “Oskar”/, “Ko se boji Virdžinije Vulf”, “Kvaka 22”, “Seksualno vaspitanje”, “Lovci na miraz”.
1942. – Rukovodilac ustanka u Vojvodini protiv Nijemaca Žarko Zrenjanin, sekretar Pokrajinskog komiteta Komunističke partije Jugoslavije za Vojvodinu, poginuo je u Drugom svjetskom ratu u neravnopravnoj borbi u obruču okupatorske njemačke policije u selu Pavliš kod Vršca.
1943. – Njemačke okupacione vlasti u Drugom svjetskom ratu stvorile specijalnu jedinicu radi uništavanja tragova zločina u Srbiji, koja je primoravala zatvorenike da spaljuju leševe na stratištu Jajinci kod Beograda. Procijenjeno je da je do aprila 1944. na tom mjestu spaljeno oko 80.000 žrtava.
1943. – Sovjetska armija u Drugom svjetskom ratu izbacila Nijemce iz Kijeva, koji su taj grad držali pod okupacijom više od dvije godine.
1962. – Generalna skupština UN pozvala sve članice da primijene ekonomske sankcije protiv Južne Afrike zbog njene rasističke politike.
1968. – U Parizu počeli mirovni pregovori SAD i Vijetnama, ali je vojna intervencija Amerikanaca u Indokini trajala sve do aprila 1975, kad je okončana porazom SAD.
1970. – Italija priznala Kinu i uspostavila s njom diplomatske odnose.
1993. – Trupe Gruzije zauzele Zugdidi, posljednje uporište pobunjenika lojalnih svrgnutom predsjedniku Gruzije Zvijadu Gamsahurdiji.
1996. – U ciklonu koji je pogodio jugoistočnu indijsku državu Andra Pradeš poginulo više od 2.000 ljudi.
1998. – Prvi razgovori Indije i Pakistana od 1992. o spornom pograničnom glečeru Sijačen okončani su pakistanskim odbijanjem indijskog prijedloga o prekidu vatre.
2001. – Amerika u Avganistanu prvi put upotrijebila najveću i najtežu konvencionalnu bombu, takozvanu “kosačicu krasuljka”, čija je težina veća od 50 tona.
2003. – Haški tribunal optužio bivšeg predsjednika nekadašnje Republike Srpske Krajine Milana Babića za ratne zločine počinjene tokom rata u Hrvatskoj.
2006. – Sud u Italiji osudio Egipćanina Rabeija Osmana Sajeda Ahmeda na deset godina zatvora zbog umiješanosti u bombaške napade u Madridu 2004. godine, što je prva presuda za ovaj teroristički čin.
(Srna)
Političari i političke partije u Republici Srpskoj nisu zabrinuti zbog najava iz kompanije “Twitter” da će u drugoj polovini novembra zabraniti svako političko oglašavanje, a istovremeno i stručnjaci naglašavaju da to neće uticati na rejting političkih partija i pojedinih političara aktivnih na toj društvenoj mreži.
Naime, Džek Dorsi, jedan od direktora “Twittera”, rekao je da će biti zabranjeni svi vidovi političkog oglašavanja na toj društvenoj mreži u cijelom svijetu, a kako su prenijeli svjetski mediji, biće zabranjeno i prikriveno reklamiranje političara i kandidata, a nalozi koji jasno propagiraju stranke ili kandidate biće suspendovani. Ova odluka na snagu će stupiti 22. novembra, a detalji nove regulative u kojoj će biti poznato šta će konkretno biti zabranjeno, odnosno da li zabrana podrazumijeva samo plaćanje oglasa ili još nešto, biće objavljeni 15. novembra.
“Oglašavanje na Twitteru u BiH je na poprilično rundamentalnom stanju. Ako je iko išta oglašavao na Twitteru, bile su kompanije i firme koje se razumiju u to. Političke opcije koje su se i reklamirale na Twitteru to su radile po nekom automatizmu, a i ono što je objavljivano na Facebooku ili nekim Google oglasima se samo prelivalo na Twitter”, rekao je za “Nezavisne” Borislav Vukojević sa Fakulteta političkih nauka u Banjaluci.
Ističe da je i sam Twitter, društvena mreža koja se najmanje koristi u odnosu na ostale, sa specifičnom publikom koja ne odgovara političkim opcijama jer je sklona skepticizmu i ima poprilično razvijene kritičke sposobnosti.
Ono u vezi s čim se svi slažu, i političari i analitičari, jeste da zabrana političkog marketinga i reklamiranja na Twitteru neće dovesti do pada rejtinga ili popularnosti političara – tviteraša, jer ta mreža u BiH i Republici Srpskoj nije ni blizu rasprostranjena koliko Facebook, a u posljednje vrijeme sve više i Instagram.
“Što se tiče lično mene i političke partije kojoj pripadam – to neće uticati, jer mi, što bi se reklo, idemo oči u oči sa našim biračima i građanima. Nikada se nisam sponzorisano oglašavao preko mreža i za ovaj prostor nova pravila Twittera neće biti toliko važna”, rekao je za “Nezavisne” Igor Žunić, šef Kluba poslanika SNSD-a i jedan od aktivnijih političara na društvenoj mreži Twitter.
Iako nema pouzdanih informacija, procjene su da društvene mreže na izborne rezultate pojedinca i političke partije mogu uticati najviše do pet odsto, mada praksa iz zemalja u regionu govori drugačije. Pojedine političke partije i pokreti koji su se u posljednjih nekoliko godina pojavili na političkoj sceni postali su prepoznatljivi i vidljivi isključivo na društvenim mrežama, zahvaljujući kojima su i ušli u lokalne, ali i republičke skupštine.
“Nijednu objavu na Twitteru nisam koristio kroz plaćeni oglas, niti je to radila partija. Ja to nisam radio jer smatram da nisam imao potrebe za tim. Što se tiče partije, ne idemo u oglašavanje jer nismo sigurni kako bi se to tumačilo po pravilima Centralne izborne komisije. Ne vidim da će se nešto značajno promijeniti na našem Twitter djelovanju kada na snagu stupe nova pravila”, rekao je za “Nezavisne” Branislav Borenović, predsjednik PDP-a i takođe jedan od aktivnih tviteraša. On kaže da Twitter kod nas nije toliko rasprostranjen kao što je u Srbiji i drugim zemljama regiona, te da je još dominantan Facebook, a u posljednje vrijeme sve više i Instagram.
Svjetski analitičari potez Twittera da zabrani političko djelovanje uglavnom vezuju za predsjednika SAD Donalda Trampa, kojem je tokom izborne kampanje u Americi to bio glavni kanal za komunikaciju.
