Zlatko M. Knežević, potpredsjednik Ustavnog suda BiH, u izdvojenom mišljenju povodom odluke o 1. martu rekao je da nepristojna brzina ukazuje da većina ili nije željela da dopusti jednak tretman kao i povodom odlučivanja o 9. januaru kao Danu RS, ili je imala ozbiljnu bojazan da odgovori na pitanja koja se postavljaju u zahtjevu.

U suštini, sudija Knežević napravio je paralelu s odlučivanjem o zahtjevu kada je u pitanju 9. januar, Dan Republike Srpske, koji je Ustavni sud RS, za razliku od 1. marta kao Dana nezavisnosti BiH, osporio. “Nepravično postupanje u istovjetnim zahtjevima nije pitanje promijenjene prakse, već direktnog urušavanja autoriteta Ustavnog suda. Mi, nažalost, klizimo ka društvenom odbijanju da se provedu naše odluke”, napisao je sudija Knežević, a što je objavljeno u posljednjem “Službenom glasniku BiH”.

Sa njegovim mišljenjem složio se i sudija Miodrag Simović. U izdvojenom mišljenju dvojice srpskih sudija u Ustavnom sudu BiH pišu da su prilikom odlučivanja o 9. januaru kao Danu RS upozoravali da Ustavni sud BiH ulazi u ocjenjivanje istorijskih činjenica, kao i na opasnost od urušavanja autoriteta Ustavnog suda BiH.

“Nisam nimalo sretan što se moja strahovanja ostvaruju, niti što to vidim, i zbog mirne savjesti govorim da se autoritet Ustavnog suda i dalje, nažalost, urušava”, navodi se u izdvojenom mišljenju. U obrazloženju svoje odluke, kojom je kao neosnovan odbijen zahtjev 30 poslanika Narodne skupštine RS koji su tražili ocjenu ustavnosti Zakona o proglašenju 1. marta kao Dana nezavisnosti BiH, Ustavni sud BiH, kako kaže Knežević, obrazloženje odluke je napisao vjerovatno za neki drugi zahtjev jer se sve svelo na raspravu o nezavisnosti BiH, što niko nije ni problematizovao.

“Zamjena teza u obrazloženju odluke jeste ili profesionalni promašaj ili pokušaj da se zamagli različito odlučivanje u sličnim ili istovjetnim zahtjevima”, piše u izdvojenom mišljenju. Inače, Ustavni sud BiH u obrazloženju odluke o 9. januaru kao Danu RS, kojeg je proglasio neustavnim, napisao je da izbor tog datuma za praznik “nema simboliku kolektivnog zajedničkog sjećanja koje može doprinijeti jačanju kolektivnog identiteta”, te da nije u skladu s ustavnom obavezom o nediskriminaciji u smislu prava grupa jer uspostavlja povlašteni položaj samo jednog, srpskog naroda.

“Da li 1. mart ima simboliku kolektivnog zajedničkog sjećanja koje može doprinijeti jačanju kolektivnog identiteta? Da li je zakonska odredba o izboru 1. marta kao praznika u skladu s obavezama o nediskriminaciji u smislu prava grupa i da li uspostavlja povlašten položaj samo jednog ili dva konstitutivna naroda jer je nesporno da su tog dana pripadnici dvaju naroda, bez učešća srpskog naroda, donijeli odluku o nezavisnosti koja u odnosu na pripadnike srpskog naroda predstavlja jednostran akt?”, pita se u izdvojenom mišljenju sudija Knežević.

nezavisne

Ukupan dug opština i gradova u Republici Srpskoj po osnovu direktnog zaduženja na kraju prošle godine iznosio je 285,6 miliona KM, a najveći procenat zaduženosti odnosu na prihode imaju Kneževo, Pelagićevo, Doboj i Istočni Stari Grad, podaci su Ministarstva finansija RS.

Zbog nemogućnosti izmirenja dugova prema Investiciono-razvojnoj banci RS po osnovu emitovanih obveznica neke opštine su predložile, a Savez opština i gradova u njihovo ime uputio inicijativu IRB-u da im se omogući reprogram tih obaveza. Da je stanje u opštinskim kasama daleko od dobrog pokazuju i podaci Poreske uprave RS. Prema spisku poreskih dužnika neizmirene poreske obaveze početkom prošlog mjeseca imale su opštine Šamac, Krupa na Uni, Brod, Bileća, Istočno Novo Sarajevo.

Prema podacima Ministarstva finansija o zaduženju na kraju prošle godine  najveći procenat zaduženosti u odnosu na redovne prihode ostvarene u prethodnoj fiskalnoj godini imali su Kneževo 22,88 odsto, Pelagićevo 19,59 odsto, Doboj 18,42 i Istočni Stari Grad 17 odsto. Od ukupno 64 jedinice lokalne samouprave u RS, njih 56 je kreditno zaduženo, dok samo osam opština i gradova nije imalo kreditnih zaduženja na kraju prošle godine. Koliko su opštine zadužene najbolje pokazuje najsvježiji primjer opštine Šamac koja nije mogla Domu zdravlja u toj opštini da izda garanciju u visini jednog boljeg automobila.

Dom zdravlja Šamac je prošle sedmice poništio tender za nabavku kredita od 102.000 KM, a u obrazloženju je navedeno da sudužnik, opština Šamac, zbog prezaduženosti i dospjelih, a neizmirenih obaveza prema Porskoj upravi RS ne može dobiti saglasnost Ministarstva finansija RS jer ne ispunjava zakonske propise za izdavanje garancija kao sredstva obezbjeđenja vraćanja kredita.

Opštine traže od IRB-a reprogram obaveza Predsjednik Saveza opština i gradova RS Ljubiša Ćosić rekao je da veliki broj opština ima problema sa prezaduženošću i vraćanjem dugova. “Nedavno smo na inicijativu nekoliko opština poput Šamca i Srpca, uputili dopis Investiciono-razvojnoj banci koja je kupovala obveznice opština, s ciljem da im omogući reprogram tih obaveza”, kazao je Ćosić.

On je potvrdio i da opština Istočno Novo Sarajevo, na čijem se čelu nalazi, ima problema sa izmirivanje poreskih obaveza. Dug ove opštine prema Poreskoj upravi početkom prošlog mjeseca iznosio je 294.320 KM. “Imamo problema sa budžetom. Nama 24 odsto budžeta čine poreski prihodi, a neporeski 76 odsto.

To je jedinstven slučaj u RS i upravo zbog toga nekad nismo u mogućnosti da plaćamo obaveze, tako da sada imamo neplaćene poreze i doprinose za četiri mjeseca”, naglasio je Ćosić. Ćosić je rekao značajan broj opština u problemu bilo po osnovu strukture prihoda ili po osnovu procenta zaduženosti.

“Jedine lokalne zajednice koje nemaju ozbiljnijih problema sa finansiranjem su opštine koje naknadu po osnovu prirodnih resursa, osim šumskih. To su Višegrad, Trebinje, Mrkonjić Grad, Ugljevik i druge”, kazao je on. Istakao je da bi opštinama pomoglo ukoliko bi dobile više novca od PDV-a, ali da je to teško očekivati.

Govoreći o mogućnosti reprograma obaveza nastalih po osnovu emisije obveznice ekonomista Miloš Grujić kaže da je najveći kupac municipalnih obveznica u Republici Srpskoj bila Investiciono-razvojna banka, dok je sekundarna trgovina zanemariva. S tim u vezi, kako dodaje, reprogram  bi bio moguć ako bi se prodavci i kupci obveznica dogovorili da se mijenja otplatli plan.

“Istina, time se narušava povjerenje u tržište, ali ako postoji volja sa obje strane ne treba je gušiti. Vjerujem da se ideja odnosi na namjeru da se iskoristi mogućnost “razvlačenja” postojećih dugova na duži period, a po nižim kamatnim stopama.

Naime, do 2012. kamatne stope su bile mnogo veće nego danas jer je stopa EURIBOR-a bila veća. Prema tome, postoji prostor i povoljan momenat na tržištu da se ide u tom pravcu”, istakao je Grujić. (Capital)