Igor Paspalj, najbolji gitarista svijeta za “Glas Srpske”: Istrajnost je put do ostvarenja snova

0

Ovo priznanje mi mnogo znači na profesionalnom planu, jer je u pitanju nagrada najprestižnijih svjetskih magazina posvećenih gitari i -”Guitar World” i Guitar Player”. To je tradicionalna godišnja nagrada koja se dodjeljuje gitaristima već decenijama i mnoga svjetska imena su je dobila u prošlosti.

Rekao je ovo u razgovoru za “Glas Srpske” prijedorski gitarista Igor Paspalj, dobitnik priznanja za najboljeg svjetskog gitaristu, koji svira na električnoj gitari, osvrćući se upravo na značaj jednog ovakvog priznanja. Kao nagradu, Paspalj će u magazinu “Guitar World” dobiti članak posvećen njemu, u štampanom i onlajn izdanju, ali i snimanje profesionalnog video-spota.

– Jedan od najcjenjenijih gitarista današnjice – Gutri Govan je takođe nosilac ovog priznanja. Na ličnom planu, meni veoma znači jer sam odrastao čitajući te magazine i nisam ni sanjao da ću jednom dobiti njihovo priznanje, kao i intervjue i prostor u tim istim magazinima – kaže Paspalj i dodaje da je vijest prvo podijelio sa suprugom.

GLAS: Koliko je bilo potrebno truda i odricanja da biste došli do ovakvog uspjeha?

PASPALj: Pa, mnogo, zaista. Od 13. godine se profesionalno bavim muzikom, gitarom, vježbajući satima dnevno, komponujući, snimajući, završavajući muzičku školu, akademiju, tako da je ovo zaista izuzetno priznanje i meni mnogo znači.

GLAS: Koliko je za jednog muzičara značajno formalno obrazovanje u današnjem vremenu?

PASPALj: Formalno obrazovanje je meni lično mnogo pomoglo iako nije vezano direktno za gitaru. Ja sam gitaru počeo svirati prije nego što ću upisati muzičku školu. Nakon toga upisao sam Akademiju umjetnosti u Banjaluci, završio u rekordnom roku za tri godine umjesto četiri kao student generacije, magistrirao muzičku teoriju, a zatim se i zaposlio kao asistent i viši asistent na istoj ustanovi i tu proveo skoro 10 godina. Rekao bih da formalno obrazovanje nije presudno, ali je svakako veoma korisno za svestran razvoj muzičara.

GLAS: Šta biste savjetovali mladim gitaristima koji tek počinju karijeru?

PASPALj: Mladim gitaristima savjetujem samo jedno – vježbajte, posvetite se tome što radite i budite istrajni. Sve ostalo kad-tad dođe na svoje.

GLAS: Možete li uporediti našu muzičku scenu sa scenom u Emiratima, kao i njihov odnos prema muzici i muzičarima, s obzirom na to da živite tamo?

PASPALj: U Dubaiju živim posljednjih šest godina. To je apsolutno drugi svijet u svakom pogledu. Standard je visok, cijene su visoke, a muzički život je veoma raznovrstan. Ja sam uglavnom radio kao profesor gitare u “american School of Dubai” i kao sešn i studio muzičar. Po meni, najveća prednost Dubaija je mogućnost nastupa svako veče. Dakle, sedam dana u sedmici tokom cijele godine. To je ujedno i meni lično najzanimljiviji aspekt našeg posla – nastup uživo. Za šest godina imao sam otprilike 1.500 nastupa pred stotinama i hiljadama ljudi, sa muzičarima sa svih strana svijeta, i to je zaista jedno neprocjenjivo iskustvo.

GLAS: Da li ste se tamo susretali sa nekim poznatim imenima iz svijeta muzike i ako jeste, da li biste mogli podijelili sa čitaocima neku zanimljivu anegdotu?

PASPALj: Iskreno, nisam u Dubaiju susretao mnogo poznatih imena, bar u smislu poznatih našoj publici. Tamo je muzička scena uglavnom fokusirana na kaver bendove i ugovore po luksuznim hotelima. Ja sam, doduše, sarađivao sa nekoliko svjetskih imena u gitarskom svijetu (Endi Džejms, Džastin Deriko, Marko Sfolji itd), ali to nije bilo vezano direktno za Dubai.

GLAS: Na koji način je rad u Emiratima obogatio Vaš profesionalni i privatni život?

PASPALj: Upravo na način na koji sam opisao u prethodnom pitanju, plus divna prijateljstva i saradnje sa muzičarima iz USA, UK, Južne Afrike, Filipina, Indonezije i slično. Naročito bih izdvojio moje prijatelje Južnoafrikance iz mog posljednjeg benda ”Sweet Chilli Jam” kao jedno od najljepših iskustava iz Dubaija i Emirata.

Planovi

GLAS: Koji su Vaši planovi koje želite da ostvarite u narednom periodu?

PASPALj: O planovima mi je teško bilo šta reći zbog trenutne “kovid 19” situacije. Već je moguć povratak u Dubai, međutim, ja sam u međuvremenu postao otac jedne divne djevojčice, pa iz tog razloga mislim da se neću vraćati u Dubai u neko skorije vrijeme. Takođe, postoje neke ponude za Njemačku i Veliku Britaniju, ali ta realizacija će umnogome zavisiti od budućeg epidemiološkog stanja u svijetu.

/Glas Srpske/

Sutra Božić po gregorijanskom kalendaru

0

Vjernici koji vrijeme računaju po gregorijanskom kalendaru sutra proslavljaju Božić, najradosniji hrišćanski praznik.

Sutra Božić proslavljaju Rimokatolička crkva, protestantske i anglikanske crkve, kao i pravoslavne crkve koje su prihvatile novo računanje vremena.

Božić po julijanskom kalendaru, 13 dana kasnije, slave vjernici Srpske i Ruske pravoslavne crkve, Јerusalimska patrijaršija i Sveta Gora.

Katolička crkva u ponoć između Badnjeg dana 24. decembra i Božića 25. decembra služi svetu misu koja se zove ponoćka.

Na Badnje veče i Božić katolički vjernici poklanjaju se jaslama Bogomladenca koja se tradicionalno improvizuju u svim hramovima.

Ovaj običaj je sjećanje na poklonjenje tri mudraca sa Istoka koji su, prema predanju, stigli u Vitlejem prateći najsjajniju zvijezdu koja se zaustavila tačno iznad pećine rođenja.

Putovanje mudraca sa istoka trajalo je 40 dana pa toliko traje i božićni hrišćanski post koji se završava sa početkom praznovanja Božića.

/SRNA/

Petković: Srbija ne kalkuliše pitanjem statusa Kosmeta

0

Direktor Kancelarije Vlade Srbije za Kosovo i Metohiju Petar Petković izjavio je da Srbija, suprotno tvrdnjama izvjestioca Evropskog parlamenta za Kosovo i Metohiju Viole fon Kramon, ne kalkuliše sa pitanjem statusa svoje južne pokrajine, jer je stav Beograda za razliku od onog koje zastupa Kramonova, utemeljen na međunarodnom pravu i na evropskim vrijednostima.

On je naveo da je očekivano što ona, kao otvoreni promoter samoproglašene nezavisnosti Kosova, govori ono što prija ušima političara u Prištini i opsesivno napada predsjednika Srbije Aleksandra Vučića, iako je on nesumnjivo jedan od najodgovornijih i najuspješnijih političara u Evropi.

Petković je naglasio da bi za jednog iskrenog promotera demokratije, bavljenje Kosovom i Metohijom u instituciji kakva je Evropski parlament, pružalo bezbroj izazova i mogućnosti da se unaprijede uslovi života, demokratski standardi i ljudska prava na terenu, ali da to nije u fokusu Kramonove, saopšteno je iz Kancelarije za Kosovo i Metohiju.

– Kramonova bi revnosnije i poštenije obavljala funkciju izvestioca Evropskog parlamenta kada bi, umesto što svu svoju energiju usmerava na promociju samoproglašenog Kosova, deo svog vremena i pažnje posvetila, recimo, ugroženosti SPC i srpskog naroda na Kosovu i Metohiji ili činjenici da se na terenu niko ne bavi pitanjem procesuiranja odgovornih za ubistva i otmice novinara – rekao je on.

Izvjestilac Evropskog parlamenta za Kosovo i Metohiju Viola fon Kramon izjavila je danas da ne vjeruje da je stav predsjednika Srbije Aleksandra Vučića da Srbija neće priznati Kosovo dok je on predsjednik, posljednja riječ vlasti u Beogradu jer je Vučić svjestan, da međusobno priznavanje vodi do članstva u EU.

Ona je u intervjuu za “Dojče vele” na albanskom jeziku rekla da će do uzajamnog priznanja doći, ali da je pitanje u kom obliku i šta će biti unutar opšteg paketa.

/SRNA/

Kabinet predsjedavajućeg Predsjedništva: Dostavite informacije da je ikona vaša kulturna baština

0

Iz kabineta predsjedavajućeg Predsjedništva BiH Milorada Dodika pisali su Ambasadi Ukrajine u BiH da navedu relevantne informacije u vezi s predmetnom ikonom, piše ATV.

U noti u koju je ATV imao uvid, zatražili su od Ambasade Ukrajine u BiH da pojasni na osnovu čega bazira tvrdnje da je ikona kulturna baština ove zemlje, da iznese relevantne dokaze koji nisu bazirani na internet izvorima te da samim time objasni i predoči dokaze kome i u kojem periodu je ona pripadala ukoliko ih posjeduje.

“Po saznanjima Kabineta predmetna ikona se ne nalazi niti na jednoj listi zaštićenog, izgubljenog ili otuđenog kulturnog blaga niti jedne zemlje. U cilju nastavka dobrih i prijateljskih odnosa sa Ukrajinom, kao i punom poštovanju svih međunarodnih konvencija koje se tiču zaštite nacionalnih, istorijskih i kulturnih dobara i zabrani njihovog otuđivanja, a imajći u vidu tvrdnje Ambasade Ukrajine da je predmetna ikona dio “ukrajinske kulturne baštine molimo da Ambasada u Sarajevu, Kabinetu srpskog člana Predsjedništva BiH dostavi što je prije moguće sve relevantne informacije u vezi sa predmetnom ikonom, a to uključuje sljedeće:

– da Ambasada Ukrajine dostavi na osnovu čega bazira svoje tvrdnje da je predmetna ikona dio “ukrajinske kulturne baštine”, kao i da za te tvrdnje dostavi relevantne dokaze, kojim bi se te tvrdnje potvrdile

– da Ambasada Ukrajine dostavi sve relevantne informacije koje nisu bazirane na osnovu “internet-resursa” i pogrešno medijski interpretiranih navoda, nego na osnovu pravno valjanih činjenica i dokaza

-Ukoliko Ambasada Ukrajine posjeduje dokaze da je riječ o ikoni koja je dio ukrajinske kulturne, vjerske, i istorijske baštine, da Ambasada informiše kome je i u kojem trenutku pripadala predmetna ikona, da li je ikona otuđena, od koga, kada i gdje, kao i da li se nalazi na bilo kojoj listi otuđenih predmeta koje Ukrajina potražuje, stoji u noti Kabineta.

– Molimo Ministarstvo spoljnih poslova BiH da nakon što Ambasadi Ukrajine u Sarajevu dostavi notu sa gore pomenutim sadržajem, kopiju iste dostavi i Kabinetu predsjedavajućeg i srpskog člana Predsjedništva BiH – stoji u noti, prenosi ATV.

/ATV/

Dogodilo se na današnji datum, 24. decembar

0
Na današnji dan 2

1167. – Rođen engleski kralj Džon, mlađi sin Henrija Drugog, poznat kao DŽon Bez Zemlje. Tokom vladavine od 1199, kad je na prijestolu naslijedio brata Ričarda Prvog, obnovio je rat sa francuskim kraljem Filipom Drugim Avgustom, koji mu je preoteo nekoliko velikih posjeda, uključjući Normandiju 1205. Takođe se 1208. sukobio s papom Inoćentijem Trećim, osporavajući mu izbor kenterberijskog nadbiskupa, zbog čega ga je Vatikan 1212. ekskomunicirao iz Crkve. U sukobu s plemstvom 1215. morao je da popusti i potpiše “Veliku povelju sloboda” u Engleskoj, kojom je ograničena vlast kralja i uspostavljena osnova engleske ustavnosti i javnog prava.

1491. – Rođen španski sveštenik Injasio de Lojola, osnivač rimokatoličkog jezuitskog reda 1534. Kao oficir je ranjen u borbi protiv Francuza, potom je studirao teologiju u Barseloni i na Sorboni, gdje je postao magistar teologije. Za “generala” jezuitskog reda izabran je 1541. i taj položaj je zauzimao do smrti 1556. Izradio je ustav jezuita i priručnik “Duhovne vježbe za vladavinu nad samim sobom”.

1524. – Umro portugalski moreplovac Vasko de Gama, koji je 1498. pronašao pomorski put u Indiju ploveći oko Afrike, zahvaljujući čemu su detaljnije upoznati obrisi afričkog kopna, a Indijski okean uvršten u svjetska mora. To je doprinijelo razvoju trgovine zapadne Evrope s Azijom i jačanju moći Portugalije. Prilikom drugog putovanja u Indiju 1502. je uspostavio portugalsku kolonijalnu vlast, a tokom trećeg je umro u Indiji.

1798. – Rođen poljski pisac jevrejskog porijekla Adam Mickijevič, najveći poljski romantičar, čija djela odlukuje izuzetno bogat i slikovit jezik. U mladosti je zbog učešća u ilegalnom omladinskom udruženju “Filomati”, bliskom masonima, 1823. prognan u Rusiju, gdje se družio s istaknutim ruskim intelektualcima i piscima. Odatle je emigrirao u Njemačku, potom u Švajcarsku i Italiju, a zatim je u Parizu predavao slovensku književnost. Umro je u Otomanskom carstvu 1855, što ga je spriječilo da u vrijeme Krimskog rata formira poljske legione za borbu protiv Rusije. U idiličnom epu posvećenom rodnom kraju – “Pan Tadeuš” – opisao je staru Poljsku koja nestaje. Ostala djela: zbirke pjesama “Balade i romanse”, “Krimski soneti”, epovi “Gražina”, “Konrad Velenrod”, drama “Zadušnice”, politička brošura “Knjige poljskog naroda i hodočasništva poljskog”, ciklus predavanja “Slovenske književnosti”.

1818. – Rođen engleski fizičar Džejms Preskot Džul, poznat po zakonu o toploti koju razvija struja u provodniku i po eksperimentalnom određivanju mehaničkog ekvivalenta toplote. Njemu u čast međunarodna mjerna jedinica za energiju, rad i količinu toplote nazvana je “džul” /oznaka J/. Termodinamički proces pretvaranja toplotne energije u mehaničku, na osnovu kojeg rade turbomlazni avioni, nazvan je “Džulov ciklus”.

1822. – Rođen engleski pisac i književni kritičar Metju Arnold, značajan estetičar, profesor poezije u Oksfordu, koji je s gledišta klasične književnosti žestoko osporavao varvarstvo, filistarstvo i provincijalizam engleske literature 19. vijeka. Djela: zbirke pjesama “Pjesme”, “Nove pjesme”, eseji “Kultura i anarhija”, “Književnost i dogma”, “Kritički eseji”.

1838. – Osam godina nakon što je hatišerifom priznao Srbiji unutrašnju samoupravu turski sultan Mahmud Drugi, uz podršku Rusije, privremeno ograničio vlast srpskog kneza Miloša Obrenovića.

1863. – Rođen srpski državnik Ljuba Davidović, jedan od prvaka Radikalne stranke Srbije. Završio je Filozofski fakultet u Beogradu i bio dobrovoljac u srpsko-bugarskom ratu 1885, a 1901. je s Jašom Prodanovićem osnovao Samostalnu radikalnu stranku, za čijeg predsjednika je izabran 1912. Prvi put ministar prosvjete je postao 1904, na tom položaju je bio i od 1914. do 1917. u vladi Nikole Pašića i treći put 1918. Jedan je od tvoraca Krfske deklaracije. Poslije stvaranja Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca 1919. je postao predsjednik novostvorene Demokratske stranke, iste godine premijer, a vladu je drugi put sastavio 1924.

1863. – Umro engleski pisac Vilijam Mejkpis Tekeri, oštar kritičar društva, posebno obožavanja novca i položaja. Djela: romani “Vašar taštine”, “Henri Ezmond”, “Istorija Pendenisa”, “Njukamovi”, “Virdžinijanci”, satira “Knjiga o snobovima”, književne kritike “Engleski humoristi osamnaestog vijeka”, istorijsko djelo “Četiri Džordža”.

1865. – U mjestu Pulaski u američkoj državi Tenesi osnovana bjelačka rasistička organizacija Kju-Kluks-Klan.

1883. – Rođen srpski slikar Stojan Aralica, član Srpske akademije nauka i umjetnosti, majstor s izrazitim osjećanjem za boju. Poslije studija u Minhenu, Rimu i Parizu proputovao je Španiju, sjevernu Afriku i Italiju i dugo je živio u Parizu, a od 1948. u Beogradu. Najčešće je slikao predjele i mrtvu prirodu, u početku pod uticajem minhenske škole i pariske škole Andrea Lota, da bi potom izgradio stil na iskustvima postimpresionizma, stvarajući slike koje odlikuje naglašeno osjećanje za boju i prozračna atmosfera. U posljednjoj fazi se približio lirskoj apstrakciji.

1904. – U Londonu, na sceni Teatra Vojvode od Jorka, prvi put izveden komad u kome se pojavio lik Petra Pana

1905. – Rođen Hauard Hjuz, američki filmski producent, avijatičar i konstruktor letjelica.

1906. – Emitovan prvi radio-program u svijetu. Sa svoje eksperimentalne radio-stanice u Brent Roku, u američkoj državi Masačusets, američki fizičar, inženjer i pronalazač u oblasti radio-tehnike Redžinald Obri Fesenden emitovao je program koji su pratili brodski radio-operateri u prečniku od oko 25 kilometara.

1912. – Naredbom Radomira Putnika, ministra vojnog u Nišu osnovana Vazduhoplovna komanda srpske vojske. Nekoliko mjeseci ranije, po objavljivanju opšte mobilizacije u osvit balkanskih ratova, šest pilota na školovanju u Francuskoj dobilo je naredbu da se odmah vrate kući. Bili su to poručnici Jovan Jugović i Miloš Ilić, potporučnik Živojin Stanković, narednik Mihajlo Petrović i podnarednici Miodrag Tomić i Vojislav Novčić. Prvu eskadrilu činilo je 12 aviona. Zajedno sa montažnim hangarima, u Francuskoj ih je kupljeno osam, a u Rusiji dva. Još dva su zaplijenjena od Turaka. Baza je bio aerodrom na Trupalskom polju kod Niša. Vatreno krštenje dogodilo se marta 1913. godine, prilikom borbi za oslobođenje Skadra od Turaka, kada je poginuo i prvi srpski pilot – Mihajlo Petrović. Datum osnivanja Vazduhoplovne komande srpske vojske obilježava se kao Dan vazduhoplovstva i protivvazduhoplovne odbrane Vojske Srbije.

1914. – Velika Britanija u Prvom svjetskom ratu prvi put u istoriji doživjela napad iz vazduha – kad je njemački avion bacio jednu bombu na Dover.

1921. – Umro Đorđe Stanojević, fizičar, profesor i rektor Univerziteta u Beogradu, upravnik Astronomske i meteorološke opservatorije, konstruktor prve radio-stanice u Beogradu, pionir elektrifikacije u Srbiji.

1922. – Rođena američka filmska glumica Lusi DŽonson, poznata kao Ava Gardner, koja je nesvakidašnjom pojavom izmijenila tip filmske ljepotice i ostvarila niz uloga tajanstvenih i inteligentnih žena. Filmovi: “Ploveće pozorište”, “Snjegovi Kilimandžara”, “Sunce se ponovo rađa”, “Usamljena zvijezda”, “Naga Maja”, “Noć iguane”, “Pedeset pet dana u Pekingu”, “Sudija za vješanje”.

1942. – Ubijen francuski admiral Žan Luj Gzavije Fransoa – Darlan, komandant sjevernoafričkih snaga kvislinškog režima Anrija Filipa Petena. Suprotno Petenovoj naredbi, tokom iskrcavanja angloameričkih trupa u sjevernoj Africi u Drugom svjetskom ratu olakšao im je napredovanje, naredivši prekid vatre. “Slobodni Francuzi” su ga ipak i dalje smatrali izdajnikom i jedan pristalica generala Šarla de Gola je u Alžiru izvršio atentat na njega.

1942. – Na njemačkom eksperimentalnom poligonu u mjestu Pinemunde u Drugom svjetskom ratu uspješno je testirana nova raketa “Zemlja – Zemlja”, nazvana “FZG76”, koja je kasnije postala poznata kao raketa “fau 1”.

1943. – Predsjednik SAD Frenklin Rozevelt saopštio da će savezničkim trupama u invaziji na Evropu pod njemačkom okupacijom u Drugom svjetskom ratu komandovati general Dvajt Ajzenhauer.

1944. – U Novom Sadu počeo da izlazi dnevnik “Sabad Vajdašag”, list mađarske nacionalne manjine u Jugoslaviji, koji je u septembru 1945. preimenovan u “Mađar so”.

1951. – Libija proglašena nezavisnom državom pod kraljem Idrizom Prvim.

1953. – Na Novom Zelandu voz se survao u jednu rijeku i poginuo je 151 putnik.

1982. – Umro francuski pisac Luj Aragon, najprije dadaista, potom nadrealista, koji se poslije kongresa revolucionarnih pisaca u Harkovu 1930. opredijelio za socrealizam. Komunističkoj partiji Francuske je pristupio 1927, učestvovao je u građanskom ratu u Španiji i u francuskom Pokretu otpora u Drugom svjetskom ratu. Djela: zbirke pjesama “Vatra radosti”, “Ura Ural”, “Elzine oči”, “Oči sjećanja”, “Elza”, romani “Seljak iz Pariza”, “Bazelska zvona”, “Gospodske četvrti”, “Orelijen”, “Sveta nedjelja”, “Komunisti”, “Blanša ili zaborav”, eseji “Komunistički čovjek”, “Sovjetska književnost”, “Za socijalistički realizam”, “Rasprava o stilu”, “O Stendalu”.

1991. – Mihail Gorbačov predao Borisu Jeljcinu komandu nad sovjetskim nuklearnim oružjem.

1992. – Predsjednik SAD DŽordž Buš amnestirao bivšeg ministra odbrane Kaspara Vajbergera i još pet funkcionera umiješanih u skandal “Irangejt”.

1993. – Albanija i Makedonija uspostavile diplomatske odnose na nivou ambasada.

1994. – Islamski teroristi prilikom otmice francuskog putničkog aviona u Alžiru ubili dvoje i uzeli za taoce 239 ljudi.

1995. – Na parlamentarnim izborima u Turskoj najviše glasova osvojila islamistička Partija prosperiteta, što je bila prva izborna pobjeda islamista u 72-godišnjoj istoriji sekularne Turske.

2000. – Tokom četvorodnevne pobune u zatvorima u Turskoj ubijeno 28 ljudi.

2008. – Umro britanski nobelovac i jedan od najpoznatijih dramskih pisaca Harold Pinter, koji je bio poznat i kao oštar kritičar britanske i američke spoljne politike. NJegova najznačajnija djela su: “Nastojnik”, “Povratak”, “Ničija zemlja”, “Stara vremena” i “Rođendan”.

2008. – Umro Semjuel Hantington, američki politikolog. Harvardski profesor, postao je poznat po teoriji “Sukoba civilizacija” prvobitno publikovanoj u poznatom časopisu “Forin arers” i kasnije u istoimenoj knjizi. Iako njegova teorija nije bila ni nova ni originalna predstavljena je kao pravo otkriće u tadašnjim okolnostima. U vrijeme predsjednika Kartera 1977/1978. godine radio je kao koordinator planiranja za Nacionalni savjet bezbjednosti SAD.

2009. – Rusija uspješno izvršila probno ispaljenje interkontinentalnog balističkog projektila “RS-20V”.

2011. – Umro Johanes Hesters, holandski glumac i pjevač, omiljeni pjevač Adolfa Hitlera.

2014. Šinzo Abe postao novi premijer Japana deset dana poslije pobjede njegove Liberalno demokratske partije na parlamentarnim izborima.

2016. – Umro Ričard Parfit, engleski muzičar, gitarista grupe “Status kvo”.

2017. – U udaru tropske oluje “Tembin” na Filipinima je stradalo 208 osoba, 164 osobe se vode kao nestale, dok je 40.000 stanovnika napustilo svoje domove.

/Srna/

Cvjeta šverc cigareta, najbolje rješenje niže akcize

0

U Bosni i Hercegovini cvjeta crno tržište cigareta i ostalih duvanskih proizvoda, zbog čega država i privrednici gube enormna sredstva, a najefikasniji način da se ovaj dugogodišnji problem riješi bilo bi smanjenje akciza, u kombinaciji s jačom borbom protiv nelegalne trgovine.

Smatraju to stručnjaci, koji ističu da je računica jasna, te pokazuje da je akcizna politika u BiH, kada je riječ o ovim proizvodima, donijela niz kontraefekata, zbog čega bi država morala da reaguje, te akcizno opterećenje vrati u realne okvire.

PAD: Kada je u 2009. godini BiH započela usklađivanje oporezivanja akcizom duvanskih prerađevina sa legislativom EU, Uprava za indirektno oporezivanje (UIO) BiH ukupno je izdala 534,8 miliona akciznih markica za obilježavanje cigareta, dok ih je 2019. godine izdato tek 227,3 miliona.

Vrtoglav pad se nastavio i 2020, kada je za deset mjeseci izdato svega 159,8 miliona akciznih markica. Istovremeno, jačalo je crno tržište. Pritom, prihodi koje je država ubirala po osnovu ogromnih akciznih stopa nisu onakvi kakvi su se očekivali. Istina, u početku je došlo do povećanja prikupljenih prihoda i oni su rasli do 2012. godine. Već naredne, 2013. godine zabilježen je pad prihoda, da bi oni nakon toga postepeno rasli. Ili, bolje rečeno, blago.

“Razlog blagog rasta prihoda od akciza na duvanske prerađevine narednih godina bio je povećanje iznosa akciza koji se plaćao po paklici cigareta, jer je svake godine dolazilo do pada broja izdatih akciznih markica”, priznaju iz UIO BiH.

Priznaju i da je značajniji pad prihoda od akciza na duvanske prerađevine zabilježen i u ovoj, 2020. godini. Pad iznosi čak 136,1 milion KM.

“Za deset mjeseci 2020. godine prikupljeno je 610,8 miliona KM, dok je u istom periodu 2019. godine prikupljeno 746,9 miliona KM”, navode iz UIO BiH.

NAJSKUPLJE U ODNOSU NA STANDARD: Akcizna politika za cigarete se neće mijenjati u 2021. godini. Međutim, akcize su za potrošače već ogroman teret. BiH je u povećanje akciza krenula naglo, što je uzrokovalo porast maloprodajne cijene, a što je neprimjereno ekonomskoj situaciji u zemlji, tj. kupovnoj moći građana.

Istraživanja pokazuju i da građani BiH plaćaju najskuplje cigarete u odnosu na standard u čitavoj Evropi. Ako se uporedi procenat dnevno raspoloživog dohotka potrebnog da se kupi jedna legalna kutija cigareta u regionu, građani BiH moraju odvojiti čak 25 odsto, dok u Srbiji 19 odsto, Hrvatskoj 16, a u ostalim zemljama EU u prosjeku 10 odsto.

Krivac za to su upravo akcize. Studije pokazuju da BiH ima najveći udio poreza u maloprodajnoj cijeni cigareta u Evropi. U praksi je situacija sljedeća: za paklu cigareta koju pušač plaća pet KM, država uzima čak 4,47 KM. Spadaju tu proporcionalna akciza, koja iznosi 42 odsto maloprodajne cijene, tj. 2,10 KM, fiksna akciza od 1,65 KM, te PDV – 0,72 KM.

Ovi ogromni apetiti države i te kako su vjetar u leđa za crno tržište, te se procjenjuje da je više od polovine kupljenih cigareta – ilegalno. Razlog rasta šverca je jednostavan – ne postoji proizvod u BiH kojem je cijena brže rasla od cigareta.

BiH je, štaviše, kad je o akcizama riječ, već dostigla EU propisani zakonski minimum od 90 evra/1.000 komada, iako je još daleko od članstva u EU. Nekim zemljama je bilo potrebno čak pet godina od ulaska u EU da dostignu taj nivo.

GUBICI: Epilog je frapantan – procjenjuje se da zbog porasta ilegalne trgovine cigaretama i duvanskim proizvodima država godišnje gubi skoro milijardu KM budžetskih prihoda, a privrednici su u minusu oko 150 miliona KM.

Ekonomista Saša Grabovac upozorava da svako odstupanje cijena proizvoda ili usluge u legalnoj prodaji od cijena na ilegalnom tržištu motiviše ljude da se počnu baviti nezakonitom prodajom ili kupovinom takvih proizvoda na crnom tržištu.

“Što je ta razlika u cijeni veća, odnosno što je veća zarada od bavljenja nezakonitom trgovinom, motiv za bavljenje ovakvim nelegalnim aktivnostima je veći. Slaba potrošačka moć stanovništva je svakako još jedan faktor koji treba uzeti u obzir. Ako tome pridodamo i nemoć države da kroz djelovanje i koordinaciju svojih kontrolnih organa i institucija ovakvu vrstu djelatnosti svede u razumne okvire, stvaraju se uslovi za cvjetanje crnog tržišta”, pojašnjava Grabovac.

Prema njegovim riječima, jasno je da treba razmišljati kako spomenute faktore svesti na nivo koji će biti podnošljiv kako za potrošače, tako i za državnu upravu.

“Smanjenje akciza, pojačane kontrole nelegalnog tržišta i povećanje kazni za osobe uključene u nezakonite djelatnosti, uticali bi na smanjenje nelegalne trgovine”, navodi Grabovac, inače izvršni direktor Udruženja ekonomista RS SWOT.

Grabovac takođe ističe da je usklađivanje akcizne politike s politikom koju sprovodi EU u domenu duvanskih proizvoda dovelo do enormnog povećanja cijena, a tako i atraktivnost bavljenja ovim poslom učinilo većom. Pojašnjava da tako dolazi i do ogromnog pada broja izdatih akciznih markica, a koji, nažalost, nije toliko uzrokovan smanjenjem broja pušača, nego snabdijevanjem potrošača na crnom tržištu.

ZAPLJENE: Prema podacima koji su nam dostavljeni iz UIO BiH, za 11 mjeseci ove godine oduzete su cigarete, ručno punjene cigarete, te duvan, ukupne vrijednosti 2.251.642 KM. Tokom prošle godine zapljena je bila teška 1.264.021 KM.

“Porastom poreskog opterećenja proteklih godina došlo je do jačanja crnog tržišta”, priznaju i iz UIO BiH, te dodaju da imaju zadovoljavajući broj ovlaštenih službenika koji svakodnevno sprovode aktivnosti na terenu, a ostatak tzv. crnog tržišta trebalo bi da pokriju Granična policija (GP) BiH i entitetski inspektorati.

GP BiH potvrdila nam je da su za 11 mjeseci ove godine privremeno oduzeli 51.982 kutije cigareta, procijenjene vrijednosti 183.442 KM. Kako dodaju, u istom periodu oduzeli su i 448,6 kg rezanog duvana, procijenjene vrijednosti 13.564 KM.

Iz Federalne uprave za inspekcijske poslove odgovore na naša pitanja nismo dobili, dok su nam iz Inspektorata RS rekli da je u ovoj godini republička inspekcija u prometu zatekla i oduzela 90 pakli cigareta i 17 kg duvana bez dokaza o porijeklu.

Kada se podvuče crta, za kontrolne organe bi, zasigurno, posla bilo znatno manje kada bi iznos akciza bio u realnim okvirima. Adresa za to je Upravni odbor (UO) UIO BiH, koji je nadležan za utvrđivanje prijedloga politike indirektnog oporezivanja. UO UIO ima šest članova s pravom glasa: predsjedavajući, entitetski ministri finansija, te tri stručnjaka za indirektno oporezivanje.

Podsjetimo da je akcizno opterećenje kod nas iznad EU standarda od 60 odsto cijene. Međutim, iz Kabineta Vjekoslava Bevande, predsjedavajućeg UO UIO BiH, tvrde da su im ruke vezane jer im Zakon o akcizama ne dozvoljava smanjenje akciza na cigarete.

“Zakon podrazumijeva postepeno usklađivanje sa minimalnom akcizom u EU (EUR 90/1.000 kom). BiH je počela sa usklađivanjem 2009. godine, a taj minimum je dostignut 2019. i od tada nema povećanja akciza na cigarete”, naveli su iz Bevandinog kabineta.

Međutim, moratorijum radi dostignutog minimuma nije doveo do zadovoljavajućih rezultata jer i ove godine crno tržište nastavlja da buja, a budžetski prihodi nastavljaju strelovito padati, tako da je više nego očito da se zakonski okvir mora mijenjati.

Izjavu smo, u svojstvu člana UO UIO, pokušali dobiti i od Jelke Milićević, ministarke finansija FBiH, čiji su nam saradnici poručili da ministarka nema komentara na naš upit, te ministarke finansija RS Zore Vidović, čiji odgovor nismo dobili do zaključenja ovog broja “Nezavisnih”.

RJEŠENJE: Inače, rješenje od kojeg bi korist imali i država, i privreda, i potrošači, odlično opisuje i stav građana. Može se to zaključiti iz Istraživačkog  projekta  “Ilegalna  trgovina  duhanskim  proizvodima:  krijumčarenje  preko  balkanske  rute  (BalkanSmugg)”, koji je sprovodio Ekonomski institut Zagreb.

Naime, čak 97 odsto pušača koji kupuju na crnom tržištu navelo je da je glavni razlog za to bolja cijena duvanskih proizvoda. Glavni motivacijski faktori za napuštanje crnog tržišta uglavnom su ekonomske prirode: 67 odsto kupaca napustilo bi sivo tržište ako bi se cijene cigareta na legalnom tržištu smanjile.

BROJ IZDATIH MARKICA PO GODINAMA
Period Domaće cigarete   Uvozne cigarete 
I-X 2020.      10.849.000      149.048.968
2019.          22.079.500      205.300.686
2018.      31.735.500      193.737.774
2017.       55.172.500       189.811.349
2016.       67.164.000       198.688.357
2015.       85.362.300      214.888.138
2014.       79.663.500      227.671.164
2013.       93.321.500      242.723.372
2012.     127.746.500      288.287.597
2011.     157.958.500      315.826.790
2010.     186.690.000      325.718.956
2009.     224.520.000      310.371.568

BEZ PROBLEMA U SAOBRAĆAJU

0
AMSRS

Saobraćaj se u Republici Srpskoj odvija nesmetano, a uslovi za vožnju su povoljni, saopšteno je iz Auto-moto saveza Srpske.

U Federaciji BiH /FBiH/ vidljivost je zbog magle smanjena na auto-putu A-1 Tarčin-Zenica, kao i na magistralnim putevima Teslić-Doboj-Gračanica, Lašva-Travnik, Ključ-Sanski Most-Prijedor i Livno-Tomislavgrad.

Na putevima u zapadnim krajevima FBiH učestali su jaki udari vjetra. Kolovoz je pretežno mokar ili vlažan.

U usjecima i pored kamenih kosina neophodan je oprez zbog odrona zemlje i kamenja na kolovoz.

Zbog izgradnje kružne raskrsnice u Laktašima na magistralnom putu ka Klašnicama saobraćaj putničkih vozila i autobusa preusmjerava se obilaznicom kroz Laktaše.

Zbog malog kapaciteta obilaznice kroz centar Laktaša na snazi je zabrana teretnog saobraćaja, osim za vozila dostave i vozila čije odredište je prije zone radova. Sav teretni saobraćaj preusmjeren je na auto-put – iz pravca Gradiške: petlja Aleksandrovac; iz pravca Banjaluke vozila kod Hotela “Ćubić” preusmjerena su na auto-put; iz pravca Prnjavora petlja Drugovići, a iz pravca Srpca petlja Laktaši.

Iz AMS-a preporučuju vozačima koji putuju ili trebaju putovati kroz Laktaše da koriste auto-put “Deveti januar” i tako smanje saobraćaj u centru ove opštine koji se otežano odvija zbog izgradnje kružnog toka.

Na dionici puta MEL Caparde-Zvornik-Bratunac kretaće se prevoz vangabaritnog tereta, te je neophodna opreznija vožnja i poštovanje uputstava ovlaštenih lica iz pratnje.

U toku je izgradnja MHE Krupac na rijeci Željeznici, zbog čega se saobraćaj na dionici magistralnog puta Krupac-Bogatići, na području opština Istočna Ilidža i Trnovo odvija naizmjenično, jednom trakom, uz semafore.

Na dionici magistralnog puta Brod na Drini-Šćepan Polje zabranjen je saobraćaj za sva vozila čija ukupna masa prelazi 16 tona.

Zbog deminerskih radova na dionici magistralnog puta Brod-Odžak, u mjestu Klakar Donji, od 8.15 do 15.05 časova radnim danima aktuelne su povremene obustave saobraćaja, u intervalima 30 minuta obustave i 10 minuta propuštanja.

Zbog deminerskih radova na dionici regionalnog puta Derventa-Podnovlje, na deminerskom radilištu “MSP Gornji Božinci”, od 8.15 do 15.05 časova radnim danima bude povremenih obustava saobraćaja, u intervalima 30 minuta obustave i 10 minuta propuštanja.

U toku je sanacija klizišta na regionalnom putu Kotor Varoš-Kneževo, u mjestu Živinice, pa radnim danima u intervalu od 7.00 do 17.00 bude povremenih obustava saobraćaja u trajanju maksimalno pet minuta.

Na dijelu regionalnog puta Ugljevik-Glavičice u rejonu Starog Ugljevika zbog aktiviranog klizišta odvijanje saobraćaja je usporeno, naizmjenično jednom trakom.

Zbog aktiviranih klizišta, jednom trakom, naizmjeničnim propuštanjem vozila, saobraćaj se odvija na regionalnom putu Ukrina-Gornja Vijaka.

Na regionalnom putu Površnice-Lopare saobraćaj teretnih vozila preusmjeren je na putni pravac Lopare-Priboj-Banj Brdo.

Povodom nastupajućeg katoličkog Božića, danas od 12.00 časova do sutra do ponoći zabranjen je prevoz eksplozivnih materija na području FBiH.

Saobraćaj je zbog radova obustavljen u tunelu Jasen /Prozor-Jablanica/. Putnička i manja teretna vozila saobraćaju obilaznicom oko tunela, a teretna vozila preko 7,5 tona, sa izuzetkom autobusa, usmjeravaju na alternativne pravce: Mostar-Široki Brijeg-Posušje-Tomislavgrad-Kupres-Bugojno i Mostar-Sarajevo-Busovača-Novi Travnik-Bugojno.

Zbog radova na mostu preko rijeke Drine u Goraždu /R-448/, saobraćaj je obustavljen i preusmjeren na alternativne pravce.

Na graničnim prelazima u BiH zadržavanja nisu zabilježena.

Bosna i Hercegovina otvorila je granice prema Hrvatskoj, Srbiji i Crnoj Gori. Ulazak u BiH za strane državljane omogućen je uz negativan pi-si-ar /PCR/ test na virus korona koji ne smije biti stariji od 48 časova.

Državljani BiH mogu da uđu u Srbiju sa negativnim PCR testom, ne starijim od 48 časova ili bez PCR testa, ali uz obaveznu izolaciju od 10 dana.

Tranzit za državljane BiH ograničava se na period ne duži od 12 časova od momenta ulaska na teritoriju Srbije.

Ulazak u Crnu Goru iz BiH moguć je samo uz obavezni “PCR”, “ELISA” ili “ECLIA” test star maksimalno 72 časa. Djeca do pet godina ne moraju imati urađen jedan od ovih testova za ulazak u Crnu Goru.

Tranzit kroz Crnu Goru bez “PCR” ili “ELISA” testa omogućen je uz kontrolu vremena ulaska, prolaska kontrolnih punktova i izlaska, bez zadržavanja u Crnoj Gori.

Na graničnom prelazu Metaljka /Čajniče-Pljevlja/ moguć je ulazak u Crnu Goru od 7.00 do 19.00 časova.

/Srna/

Vrijeme danas oblačno i toplo, naveče sa kišom

0

U Republici Srpskoj i Federaciji BiH /FBiH/danas će biti oblačno, vjetrovito i toplo, sa slabom do umjerenom kišom uveče, ponjegde i pljuskom.

Najviša dnevna temperatura vazduha biće od osam do 14, na planinama od tri, a na sjeveru i dijelu jugozapada lokalno i oko 18 stepeni Celzijusovih, saopšteno je iz Republičkog hidrometeorološkog zavoda.

Vjetar umjerene jačine južnog smjera, uz moguće povremene jake udare, saopšteno je iz Federalnog hidrometeorološkog zavoda.

Temperatura vazduha izmjerena u 7.00 časova: Sokolac nula, Srebrenica i Rudo jedan, Višegrad, Foča, Zenica i Han Pijesak dva, Doboj i Tuzla tri, Prijedor i Čemerno četiri, Zvornik, Sarajevo, Gacko, Kalinovik i Šipovo pet, Brčko, Novi Grad i Bileća šest, Bijeljina i Srbac sedam, Trebinje i Mrkonjić Grad osam, Dinić devet, Neum 11, te Banjaluka i Ribnik 12 stepeni Celzijusovih.

/SRNA/

1...863864865...4.583Stranica 864 of 4.583